PolishEnglishGermanFrench

Własność intelektualna (prawo autorskie i prawo własności przemysłowej)

skontaktuj się

Spis treści

Co to jest własność intelektualna?

Własność intelektualna, to zbiorcze pojęcie obejmujące swym zakresem tzw. prawa na dobrach niematerialnych. A czym są prawa na dobrach niematerialnych?  Otóż są to – najprościej rzecz ujmując – prawa wyłączne do wytworów ludzkiego umysłu.  Takimi wytworami w zakresie sztuki mogą być dzieła literackie, muzyczne itp. Z kolei w zakresie techniki – wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, topografie układów scalonych. Wreszcie w zakresie indywidualizacji przedsiębiorcy – znaki towarowe czy prawo do firmy. Za prawo własności intelektualnej uważa się też prawo do bazy danych czy prawo do know-how.
Do praw na dobrach niematerialnych zalicza się prawa własności przemysłowej oraz prawa autorskie i prawa pokrewne. Dodatkowo katalog ten obejmuje dobra osobiste w zakresie, w jakim dotyczą one wykorzystania dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy, towarów lub usług. Ostatecznie do praw na dobrach niematerialnych wchodzą też dobra osobiste związane z działalnością naukową i wynalazczą.

Własność intelektualna – własność przemysłowa

Ustawa prawo własności przemysłowej reguluje takie aspekty jak tworzenie i korzystanie z wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych, topografii układów scalonych oraz projektów racjonalizatorskich. Komu przysługują prawa twórcy i jakie są prawa twórcy. A jakie są prawa uprawnionego z patentu czy z prawa ochronnego na wzór użytkowy.
Prawami własności przemysłowej są:
  1. prawo do patentu na wynalazek,
  2. prawo ochronne na wzór użytkowy,
  3. prawo z rejestracji wzoru przemysłowego. Jako własność przemysłowa występują też
  4. prawa ochronne na znak towarowy,
  5. prawa z rejestracji na oznaczenia geograficzne oraz
  6. prawa z rejestracji topografii układu scalonego.
Wyróżniamy prawa osobiste twórcy oraz prawa majątkowe. Prawa osobiste w ustawie prawo własności przemysłowej zostały ujęte bardzo wąsko i nie są wymienione wprost. Jednak można ustalić, że obejmują one tzw. prawo do autorstwa, które przejawia się w prawie do wymieniania twórcy w opisach, rejestrach oraz w innych dokumentach i publikacjach.
Tymczasem prawa majątkowe obejmują co do zasady – prawo wyłącznego wykorzystania w sposób zarobkowy i zawodowy danego rozwiązania.

Patent na wynalazek

Prawem wyłącznym na wynalazek jest właśnie patent. Wynalazek jest rozwiązaniem należącym do jakiejś dziedziny technicznej, które charakteryzują 3 cechy:
  1. nowość;
  2. posiadanie poziomu wynalazczego;
  3. możliwość przemysłowego stosowania.
Rozwiązanie jest nowe, jeśli nie należy do istniejącego/obecnego stanu techniki. Poziom wynalazczy oznacza, że rozwiązanie nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki. Z kolei możliwość zastosowania przemysłowego oznacza, że wg wynalazku może być uzyskiwany wytwór lub wykorzystywany sposób w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa.
Patentu na wynalazek udziela Urząd Patentowy w drodze decyzji, po uprzednim zbadaniu posiadania tych wszystkich cech przez zgłaszane rozwiązanie. Patent jest udzielany na 20 lat.
Podmiot, który uzyskał patent, posiada prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, że może on żądać od każdego innego podmiotu, który wykorzystuje jego rozwiązanie, zaprzestania działania naruszającego lub grożącego naruszeniem. Uprawniony może także domagać się wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a w razie zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody.
Właściciel patentu może udzielić innym podmiotom zgody na wykorzystywanie swojego wynalazku. Można to zrobić poprzez (1) zbycie praw z patentu, albo poprzez (2) zawarcie umowy licencyjnej. Umowa zbycia praw z patentu wymaga pod rygorem nieważności, formy pisemnej. Warto z analizą czy sporządzeniem takiej umowy zwrócić się adwokata.

Prawo ochronne na wzór użytkowy

W przypadku prawa ochronnego na wzór użytkowy, konstrukcja jest bardzo zbliżona do konstrukcji prawa z patentu na wynalazek. Zasadnicza różnica sprowadza się do tego, że ochronie podlega rozwiązanie nie posiadające poziomu wynalazczego. Chodzi o ten aspekt innowacyjności, nieoczywistości danego rozwiązania dla znawcy z konkretnej dziedziny techniki.
Na wzór użytkowy uzyskuje się w Urzędzie Patentowym prawo ochronne. Prawo ochronne trwa 10 lat. Upoważnia ono właściciela do wyłącznego korzystania w sposób zarobkowy i zawodowy z danego rozwiązania. I tak jak przy patencie, prawo ochronne jest zbywalne i może być udzielone upoważnienie do korzystania z niego (w drodze licencji).

Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego

Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację.

Zgłaszanie praw wyłącznych do Urzędu Patentowego

W celu zapewnienia naszym klientom jak najbardziej kompleksowej obsługi, współpracujemy ściśle z kancelarią rzecznika patentowego. W związku z tym oferujemy pomoc także w dziedzinie zgłaszania projektów wynalazczych do Urzędu Patentowego, badanie ich zdolności patentowej itp.

Własność intelektualna – prawo autorskie

Drugi biegun praw własności intelektualnej, regulowany jest przez ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Ta regulacja obejmuje ochronę wytworów myśli ludzkiej, ale w dziedzinach nie-technicznych (choć z wyjątkami) – tzw. utworów. Utwory mogą być:
  • wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
  • plastyczne;
  • fotograficzne;
  • lutnicze;
  • wzornictwa przemysłowego;
  • architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
  • muzyczne i słowno-muzyczne;
  • sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
  • audiowizualne (w tym filmowe).
Prawa autorskie nie są nigdzie rejestrowane – nie ma urzędu na wzór Urzędu Patentowego, który nadawałby ochronę w drodze decyzji administracyjnej. Istnieją co najwyżej organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi z danej dziedziny, działające zazwyczaj w formie stowarzyszeń (takie jak ZAIKS, STOART, ZPAV, ZASP, SFP, ZPTS, ZPAF i inne).
Zasadniczo prawo autorskie (majątkowe) obejmuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Istnieje też prawo autorskie osobiste, które z kolei chroni nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem.
Majątkowe prawa autorskie są przedmiotem obrotu w postaci (1) umów zbycia tych praw lub (2) umów licencyjnych. Prawa osobiste zaś – są niezbywalne.

Program komputerowy/aplikacja

Programy komputerowe podlegają ochronie prawem autorskim, w sposób podobny do utworu literackiego. Ze względu jednak na swoją charakterystykę, istnieją znaczne odmienności w sposobie tej ochrony. W związku z powyższym, warto korzystać z pomocy adwokata, aby zapewnić sobie tą należytą ochronę.

Prawa pokrewne

Jeśli chodzi o prawa pokrewne, to obejmują one prawa do:
  • artystycznego wykonania utworu lub dzieła sztuki ludowej;
  • fonogramu lub wideogramu;
  • nadania programu;
  • pierwszego wydania oraz wydania naukowego i krytycznego.
W zależności od tego, czy przedsiębiorca posiada własny lokal na prowadzenie działalności, czy też dopiero zamierza go kupić lub wynająć – również trzeba podjąć odpowiednie kroki. Wszelkie umowy (o umowach przeczytasz tutaj) należy dobrze przeanalizować przed ich zawarciem, aby potem nie okazały się kulą u nogi w prowadzonej działalności. Z takimi sprawami warto zwrócić się do adwokata.

Umowa o zbycie praw

Zbycie praw własności intelektualnej następuje w zwykłych umowach prawa cywilnego takich jak sprzedaż, zamiana, darowizna. Jednakże specyfika tematu wymaga odrębnego podejścia. Dlatego z każdą tego typu umową, warto zwrócić się do adwokata. Zwłaszcza w zakresie prawa autorskiego, gdzie wymagane jest określenie pól eksploatacji. A ich nieprawidłowe ujęcie może przesądzać o nieważności zawartej umowy.

Umowa licencji (licencja, umowa o licencję)

W ramach umowy licencji, twórca czy właściciel prawa wyłącznego upoważnia inny podmiot, do korzystania z jego utworu/dzieła, w oznaczonym czasie, zakresie i na oznaczonym terytorium, za wynagrodzeniem lub bez. W umowach licencyjnych z zakresu prawa autorskiego również bardzo istotne jest zdefiniowanie póle eksploatacji.

Zobacz powiązane artykuły:

składki ZUS
Działalność gospodarcza

Wakacje od ZUS

Nowelizacja ustawy regulującej system ubezpieczeń społecznych wejdzie w życie 1 listopada 2024r. W związku z tym jej treść, a co za tym idzie zwolnienie od

Czytaj dalej
15 października, 2024
Adwokaci z naszej kancelarii pomagają przyszłym przedsiębiorcom przebić się przez gąszcz regulacji ustawowych, które wiążą się z rozpoczęciem prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

Własność intelektualna – spory sądowe

Istnieją dwa rodzaje sporów o naruszenie praw własności intelektualnej. Są to spory cywilne (najczęściej o naruszenie lub zagrożenie naruszenia praw wyłącznych) oraz karne. Oczywiście istnieje też szereg innych sporów, wynikających na różnych etapach istnienia/zgłaszania praw wyłącznych czy też o naruszenie/zagrożenie praw osobistych. Przez wszystkie te spory przeprowadzi Państwa kancelaria adwokacka.
Już wkrótce (od 01.07.2020) spory z zakresu własności intelektualnej będą rozstrzygane przez specjalnie wydzielone wydziały sądów – sądy własności intelektualnej. Takie rozwiązanie ma sprzyjać wyspecjalizowaniu się sędziów wyłącznie w tej tematyce. Jest to zmiana ze wszech miar konieczna, bowiem obecnie spory z zakresu własności intelektualne, przed sądami cywilnymi (gospodarczymi), pojawiały się rzadko, dlatego sędziowie je rozstrzygający nie mieli tak dużego doświadczenia, jakie wymusi na nich rozpoznawanie wyłącznie tego rodzaju spraw.

Podsumowanie

Kancelaria świadczy usługi sporządzania i opiniowania umów z zakresu prawa autorskiego i prawa własności przemysłowej.
W przypadku sporów sądowych na tle własności intelektualnej, reprezentujemy klientów w sprawach cywilnych (np. o naruszenie praw z patentu), jak i karnych (np. o wprowadzenie w błąd co do autorstwa produktu, o naruszenie praw twórcy itp.).

Zapraszamy do kontaktu oraz do czytania naszego bloga

skontaktuj się
zobacz blog
Dane kontaktowe
Oferta dla osób prywatnych
Oferta dla przedsiębiorców
Oferta dla samorządów
Nawigacja

Ⓒ AGK 2023 - Wszelkie prawa zastrzeżone