Spółka i inne formy prowadzenia działalności gospodarczej
Wybór formy prowadzenia działalności
Podstawowym pytaniem przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej, jest – w oparciu o jaką formę organizacyjną ją prowadzić? Mamy do wyboru różne formy działalności. Wszystko zależy od skali rozpoczynanego przedsięwzięcia, ilości osób, które mają być w nie zaangażowane, przedmiotu planowanej działalności i wielu innych czynników. Dwie najpopularniejsze formy to działalność gospodarcza i spółka z o. o.
Jednoosobowa działalność gospodarcza (tzw. samozatrudnienie, JDG, indywidualna działalność gospodarcza)
Najpopularniejsza wśród początkujących przedsiębiorców, z niedużym kapitałem początkowym, którzy zakładają duży osobisty wkład w tą działalność, jest oczywiście jednoosobowa działalność gospodarcza – JDG.
Jednoosobowa działalność gospodarcza jest najprostszą formą prowadzenia działalności. Regulacja zasad jej prowadzenia znajduje się w ustawie Prawo przedsiębiorców. Działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.
Przy jednoosobowej działalności nie jest potrzebna tzw. pełna księgowość. Wystarczy prowadzenie tzw. księgowości uproszczonej w oparciu o podatkową książkę przychodów i rozchodów (szczegóły reguluje ustawa o rachunkowości).
Prowadząc taki rodzaj działalności, możemy wykonywać ją albo osobiście, albo możemy zatrudniać pracowników – jeśli nasza działalność się rozwinie.
Rejestracja w CEIDG – zakładanie działalności gospodarczej
Działalność w tej formie jest prowadzona w oparciu o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, tzw. CEIDG. Rejestracji dokonuje się we właściwym urzędzie miasta lub gminy. Sama rejestracja jest bezpłatna.
Przed rejestracją działalności, należy wybrać jedną z 4 możliwych form opodatkowania podatkiem dochodowym. Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, rozliczają się na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Obecnie obowiązują 4 sposoby rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), mianowicie:
- zasady ogólne (tzw. skala podatkowa);
- podatek liniowy;
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych;
- karta podatkowa.
W ramach zgłoszenia do CEIDG, przedsiębiorca uzyskuje nadany nr NIP (numer identyfikacji podatkowej) i REGON (numer statystyczny Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej).
Otwarcie rachunku bankowego
Przedsiębiorca zobowiązany jest do posiadania rachunku bankowego, za pośrednictwem którego będzie dokonywał transakcji w ramach swojego przedsiębiorstwa. Transakcje powyżej 15.000,00 zł oraz wszystkie (bez względu na wartość – transakcje między przedsiębiorcami), muszą być realizowane przez ten właśnie rachunek bankowy.
Koszt otwarcia rachunku – w zależności od oferty banku.
Zgłoszenie do urzędu skarbowego i ZUS
Niezależnie od zgłoszenia do CEIDG należy działalność zgłosić do właściwego miejscowo Urzędu Skarbowego (US) w celu rejestracji jako podatnik VAT. Osobno też należy zgłosić siebie i swoich ewentualnych pracowników do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Zgłoszenie do ZUS i US również jest bezpłatne.
Biała lista, BDO i inne
Dodatkowo należy zarejestrować swój rachunek bankowy, aby znalazł się na białej liście (o tym czym jest i jak z niej korzystać – przeczytacie na naszym blogu). Jeśli przedsiębiorca będzie generował odpady, należy się zgłosić do rejestru BDO (o tym czym jest BDO dowiesz się tutaj).
Nie można zapomnieć też o zakupie sprzętu i odpowiednich licencji na oprogramowanie oraz kasy fiskalnej, nie mówić już o zakupie maszyn do produkcji czy towarów handlowych. W zależności od rodzaju działalności, konieczne będzie uzyskanie koncesji (w drodze decyzji administracyjnej).
W zależności od tego, czy przedsiębiorca posiada własny lokal na prowadzenie działalności, czy też dopiero zamierza go kupić lub wynająć – również trzeba podjąć odpowiednie kroki. Wszelkie umowy (o umowach przeczytasz tutaj) należy dobrze przeanalizować przed ich zawarciem, aby potem nie okazały się kulą u nogi w prowadzonej działalności. Z takimi sprawami warto zwrócić się do adwokata.
***
Adwokaci z naszej kancelarii pomagają przyszłym przedsiębiorcom przebić się przez gąszcz regulacji ustawowych, które wiążą się z rozpoczęciem prowadzenia własnej działalności gospodarczej.
Spółka cywilna
Jeśli osób, które chcą współpracować jest więcej – warto rozważyć spółkę. Wybór właściwej spółki też zależy od ilości wspólników, ich prognozowanych ról w ramach spółki (niektórzy będą pracować osobiście, a inni dadzą tylko kapitał lub wartości niematerialne potrzebne w danej działalności).
W polskim systemie prawnym wyróżniamy – popularną jeszcze wciąż wśród przedsiębiorców – spółkę cywilną. Jest to – w przeciwieństwie do wszystkich pozostałych spółek – umowa prawa cywilnego. Spółka cywilna jest uregulowana w kodeksie cywilnym. Jej cechą charakterystyczną jest to, że przez zawarcie umowy spółki cywilnej wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Spółka cywilna nie jest odrębnym bytem od swoich wspólników, nie ma własnego majątku, poza majątkiem wspólników, a także odpowiedzialność wspólników wobec wierzycieli jest pełna. Jedynie dla prawa podatkowego, spółka cywilna jest odrębnym podmiotem, dlatego ma odrębny NIP od NIPów swoich wspólników.
Spółka cywilna jest bardzo zbliżona w większości aspektów związanych z rejestracją i prowadzeniem działalności, do jednoosobowej działalności gospodarczej. Różnica polega zasadniczo na tym, że działalność prowadzona jest przez więcej niż jedną osobę. Wspólnicy mogą podlegać wpisowi do CEIDG wyłącznie jako wspólnicy spółki cywilnej, bądź też dodatkowo, osobno jako JDG, jeśli prowadzą też swoje indywidualne działalności, podlegające wpisowi do CEIDG.
Zawarcie umowy spółki cywilnej będzie podlegało opodatkowaniu podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC). PCC podlega bowiem umowa spółki osobowej. Podstawą opodatkowania jest wartość wnoszonych wkładów (art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PCC), natomiast stawka podatku to 0,5% (art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy o PCC). Obowiązek zapłaty PCC przy umowie spółki cywilnej ciąży na wspólnikach, o czym stanowi art. 4 pkt 9 ustawy o PCC.
Spółka jawna
Jest to najbardziej “podstawowy” typ spółki osobowej. Jest to najprostsza organizacyjnie spółka. Pierwsza z czterech spółek osobowych istniejących w ramach Polskiego porządku prawnego. Według definicji kodeksowej (kodeksu spółek handlowych) spółka jawna prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą i nie jest inną spółką handlową. Jest to spółka osobowa (czyli nie kapitałowa), która niema osobowości prawnej. Tym samym jest to spółka która posiada odrębność (odrębną podmiotowość) od swoich wspólników. Spółka ta ma własny majątek, może pozywać i być pozywana, ale nie ma osobowości prawnej.
Zakładanie spółki jawnej
Żeby założyć spółkę jawną, musimy mieć kilku wspólników (co najmniej dwóch) i pomysł na działalność. Nie musimy mieć konkretnego finansowego wkładu, ponieważ wkładem wspólnika może być jego praca. Należy jednak wyraźnie określić jej wartość. Co więcej, wkładem wspólnika nie może być jego prowadzenie spraw spółki. Niemniej jednak może to być praca wykonywana dla spółki czy w ramach prowadzenia spółki.
Wspólnicy muszą zawrzeć umowę spółki i zgłosić spółkę do KRS.
Umowa spółki jawnej wymaga co najmniej formy pisemnej, czyli nie trzeba iść do notariusza. Można też skorzystać z elektronicznej umowy spółki, w postaci rejestracji przez S24. Trzeba jednak pamiętać, że forma elektroniczna bardzo nas ograniczy co do postanowień zawartych w treści umowy spółki, bo będziemy korzystać tylko z dostępnego gotowego wzorca. Dlatego jeśli chcemy mieć umowę spółki dostosowaną indywidualnie do naszych potrzeb, powinniśmy ją zawrzeć w formie pisemnej.
Zawarcie umowy będzie jednak podlegało podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC). PCC podlega bowiem umowa spółki osobowej. Podstawą opodatkowania jest wartość wnoszonych wkładów (art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PCC), natomiast stawka podatku to 0,5% (art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy o PCC). Obowiązek zapłaty PCC przy umowie spółki osobowej, ciąży na spółce, o czym stanowi art. 4 pkt 9 ustawy o PCC.
Po zarejestrowanie spółki, trzeba dokonać wszystkich czynności, jak przy rejestracji działalności gospodarczej (JDG) – czyli zgłosić wspólników i/lub pracowników do ZUS, US (należy dokonać wyboru formy opodatkowania – tak jak przy zakładaniu JDG), założyć rachunek bankowy i zarejestrować go na “białej liście”, zgłosić się do BDO itp.
Spółka partnerska
Ta forma działalności (spółki osobowej) jest zastrzeżona wyłącznie dla tzw. wolnych zawodów. KSH dopuszcza tworzenie tego rodzaju spółek dla następujących wolnych zawodów: adwokat, aptekarz, architekt, inżynier budownictwa, biegły rewident, broker ubezpieczeniowy, doradca podatkowy, makler papierów wartościowych, doradca inwestycyjny, księgowy, lekarz, lekarz dentysta, lekarz weterynarii, notariusz, pielęgniarka, położna, fizjoterapeuta, radca prawny, rzecznik patentowy, rzeczoznawca majątkowy i tłumacz przysięgły.
Spółka ta wykazuje wiele podobieństw do spółki jawnej. Niemniej, ze względu na specyfikę usług przez nią świadczonych, istnieje też szereg odmienności, charakterystycznych dla tego rodzaju spółki.
W zakresie rejestracji – niezbędna jest umowa w formie pisemnej i zgłoszenie do KRS.
Spółka komandytowa
Jest to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Charakterystyczną cechą jest różna odpowiedzialność wspólników wobec wierzycieli. Co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz). Z kolei odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.
Jest to coraz bardziej popularna forma spółki, w której jako komplementariusz występuje spółka z o. o. Często w obrocie można się spotkać z tworem w postaci: XYZ sp. z o. o. sp.k. To właśnie jest spółka komandytowa, w której komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Taka konstrukcja ma dwie zasadnicze zalety (oprócz szeregu zalet pomniejszych):
- jednokrotne opodatkowanie zysków (w porównaniu do np. spółki z o. o.);
- ograniczenie odpowiedzialności osobistej wspólników, będących osobami fizycznymi;
Założenie takiej spółki już wymaga umowy w formie aktu notarialnego i zgłoszenia do KRS, lub skorzystania z S24. Koszty z tym związane należy kalkulować odpowiednio do kosztów przy założeniu spółki z o. o, z tą różnicą, że nie ma ustalonej przez prawo, minimalnej wysokości wkładu. Tym samym ta pozycja jest absolutnie dowolna i zależy wyłącznie od wspólników.
Spółka komandytowo-akcyjna
Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.
Zupełnie odmiennie od spółki komandytowej, jest to chyba najmniej popularna forma spółki w Polsce.
Sposób założenia spółki jest bardzo zbliżony do spółki komandytowej.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (spółka zoo, sp. z o. o. sp zoo, spółka z o. o.)
Jest to zdecydowanie najpopularniejsza forma prowadzenia działalności w Polsce. Spółka z o. o. jest spółką kapitałową, posiada osobowość prawną i może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Zasady działania spółki z o. o. reguluje ustawa kodeks spółek handlowych. Prowadzenie działalności w tej formie, nakłada na przedsiębiorcę szereg obowiązków w tym sprawozdawczych. Podstawowe, to prowadzenie “pełnej księgowości”. Nie można już poprzestać na księgowości uproszczonej (podatkowej księdze przychodów i rozchodów). Niezbędne jest prowadzenie księgowości w postaci ksiąg rachunkowych. Zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych reguluje ustawa o rachunkowości. Ponadto należy pamiętać o składaniu, po zakończeniu każdego roku obrachunkowego, sprawozdania finansowego do urzędu skarbowego (do 31 marca każdego roku za rok poprzedni). Dodatkowo, należy po zakończeniu każdego roku składać sprawozdanie finansowe i sprawozdanie z działalności do KRS (zasadniczo do połowy lipca każdego roku za rok poprzedni).
Spółki z o. o. podlegają rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Tam też należy zgłaszać wszelkie zmiany dotyczące działalności prowadzonej w takiej formie.
Utworzenie spółki z o. o. – zakładanie spółki z o. o. – założenie sp. z o. o. – rejestracja spółki w KRS
Żeby założyć spółkę z o. o., trzeba mieć kapitał (obecnie minimalny to 5.000,00 zł), wspólników (co najmniej jednego), organy (co najmniej jednego – może być ta sama osoba, która jest wspólnikiem) i pomysł na przedmiot działalności.
Do wyboru mamy dwa sposoby utworzenia spółki – tradycyjny (u notariusza) i S24 (elektroniczny). Oba sposoby mają swoje wady i zalety. Warto jednak w każdym przypadku zastanowić się, który będzie dla nas korzystniejszy. W wyborze z pewnością doradzą adwokaci z kancelarii.
W celu założenia spółki w sposób tradycyjny, konieczna będzie wizyta u notariusza, ponieważ umowa spółki z o. o. wymaga formy aktu notarialnego. Jeśli decydujemy się na ten sposób zawiązania spółki, to znaczy, że w umowie spółki będziemy mogli zawrzeć postanowienia dopasowane indywidualnie do naszego zamierzenia gospodarczego (“skrojone na miarę”).
Drugi sposób – to założenie spółki przez S24. O tym jak korzystać z S24, przeczytają Państwo na naszym blogu we wpisie pt. S24 instrukcja – porady praktyczne. Jest to forma uproszczona i dopuszcza ona zastosowanie w umowie spółki tylko najprostszych postanowień, zawartych we wzorcu umowy. Innymi słowy – nie można dodać nic od siebie.
Koszt założenia spółki z o.o.
Na koszty założenia spółki składać się będą co najmniej następujące kwoty:
- pieniądze przeznaczone na kapitał zakładowy (nie mniej niż 5.000,00 zł);
- kwota podatku od czynności cywilnoprawnych czyli PCC (od zawarcia umowy spółki) – 0,5% od wartości kapitału zakładowego;
- wynagrodzenie notariusza (jeśli sporządzimy umowę u niego) – wg rozporządzenia o taksie notarialnej – liczone od wartości kapitału zakładowego:
- jeśli zakładamy minimalny kapitał zakładowy do 10.000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł;
- koszty rejestracji w KRS (500,00 zł) i ogłoszenia w MSiG (100,00 zł);
- Przy skorzystaniu z S24 – koszty te będą wynosiły odpowiednio: rejestracja – 250,00 zł i ogłoszenie – 100,00 zł.
Inne obowiązki związane z założeniem spółki z o. o.
Ponadto przedsiębiorcę (czyli uogólniając spółkę w organizacji lub świeżo założoną spółkę z o. o.) obciążają także inne obowiązki, jak:
- założenie rachunku bankowego;
- zarejestrowanie na “białej liście”
- zgłoszenie do ZUS, US
- zarejestrowanie w BDO – jeśli dotyczy;
- zgłoszenie do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych;
- inne – w zależności od przedmiotu i rozmiaru działalności;
Prowadzenie spółki z o. o.
Prowadzenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jest zdecydowanie bardziej sformalizowane, od prowadzenia JDG czy spółek osobowych. Zarząd ma stałe obowiązki – jak zwoływanie zgromadzeń wspólników (zwyczajnych i nadzwyczajnych); tworzenie zatwierdzanie sprawozdań, zgłaszanie ich do KRS;
Zmiana umowy spółki – wymagają formy aktu notarialnego (a w niektórych przypadkach, jeśli wystarczy nam zmiana w ramach ustalonego wzorca – wówczas wystarczy S24) i zgłoszenia do KRS.
Obowiązki rachunkowo-podatkowe – prowadzenie tzw. “pełnej księgowości”, czyli pełnych ksiąg rachunkowych.
Wypłata zysku – w postaci dywidendy – maksymalnie dwa razy w roku (jako zaliczka na poczet dywidendy i dywidenda właściwa; o ile są spełnione przesłanki ustawowe).
Przekształcenie spółki
Likwidacja spółki
Restrukturyzacja spółki, upadłość spółki
***
Adwokaci z naszej kancelarii doradzą Państwu wybór odpowiedniego sposobu, a w razie potrzeby – przeprowadzą przez labirynt formalności w toku prowadzenia spółki, a także jej ewentualnych przekształceń, likwidacji czy upadłości.
Spółka akcyjna
Jest to drugi, obok spółki z o. o., typ spółki kapitałowej. Jest ona najbardziej rozwiniętą formą spółki kapitałowej. Oba rodzaje spółek wykazują pewne podobieństwa. A to, że są osobami prawnymi, działającymi w oparciu o kapitał, za pośrednictwem swoich organów.
Istotne różnice między tymi spółkami (sp. z o.o. a s.a. lub SA) wynikają z tego, że SA jest przystosowana do większych kapitałów (minimalny wg stanu na 04.2020 r. wynosi 100.000,00 zł). Ponadto istnieje możliwość ustanowienia w SA tylko akcji na okaziciela, co powoduje absolutną anonimowość inwestorów, nawet wobec samej spółki (dowiaduje się ona o ich tożsamości tuż przez walnym zgromadzeniem akcjonariuszy).
Czasami też przedmiot działalności determinuje jej formę. Istnieją bowiem rodzaje działalności, które mogą być prowadzone tyko np. w formie spółki akcyjnej (np. banki).
Prosta spółka akcyjna
To dopiero projektowana forma działalności. Szerzej na jej temat przeczytają Państwo w naszym artykule na blogu.
Spółdzielnia, fundacja, stowarzyszenie
Należy wskazać, że działalność gospodarcza może być prowadzona także w innych formach niż spółki czy JDG. Można też założyć fundację lub stowarzyszenie. Wciąż istnieją przepisy i o spółdzielniach, które – w prawdzie rzadko stosowane, ale jeszcze istnieją i działają. Również w tych sprawach warto zwrócić się o pomoc do adwokata.
***
Podsumowując temat spółek (i działalności gospodarczej), naszym klientom oferujemy:
W obszarze prawa spółek doradzamy i przeprowadzamy Klienta przez różne działania organizacyjno-prawne. Rozpoczynamy od doradzenia odpowiedniej formy prowadzenia działalności gospodarczej, dostosowanej do potrzeb konkretnego Klienta. Następnie wspólnie z klientem tworzymy wybrany podmiot. Towarzyszymy też klientowi na wszelkich etapach prowadzonej działalności. Jeśli zajdzie taka potrzeba – doradzamy przekształcenia i je wykonujemy. W ostateczności także prowadzimy likwidację, restrukturyzację czy upadłość.
Kancelaria przygotowuje pełną dokumentację korporacyjną dla spółek (statuty, regulaminy, uchwały itp.), rejestrową i urzędową (wnioski do KRS, urzędu skarbowego, ZUSu, urzędu statystycznego itp.).
W toku bieżącej działalności obsługujemy posiedzenia organów spółek (ale też spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych, stowarzyszeń, fundacji i innych). Prowadzimy także sprawy sądowe o stwierdzenie nieważności czy uchylenie uchwał organów spółek czy spółdzielni.
Pomagamy w przekształceniach przedsiębiorców oraz przy nabywaniu przedsiębiorstw. Prowadzimy przekształcenia spółek, ale też indywidualnej działalności gospodarczej w spółkę i inne.
Przeprowadzamy Klienta przez proces likwidacji lub upadłości podmiotu.
Zapraszamy do korzystania z usług kancelarii i czytania naszego BLOGA – www.adwokatagk.pl/blog/