[lwptoc depth=”2″]
W dzisiejszych czasach, praktyczne większa część naszego życia pozostaje uregulowana przepisami prawa. Powoduje to, że prędzej czy później każdy z nas będzie musiał się stawić w sądzie. I to niezależnie od roli procesowej. Stawiennictwo w sądzie może z kolei wywoływać mniejszy lub większy stres. Tym bardziej, jeśli jest to pierwsza wizyta w tej instytucji. Jest to zrozumiałe. W końcu wymiar sprawiedliwości jest takiej osobie nieznany i często nie wie jak należy się zachować w sądzie. A tam – jak wiadomo – obowiązują pewne procedury.
Zanim więc udasz się do sądu, żeby ograniczyć niepotrzebny stres, warto zapoznać się z poniższym poradnikiem przybliżającym problematykę stawiennictwa w sądzie. Przedstawiłam w nim kilka podstawowych zasad ułatwiających odnalezienie się w sądzie. Temat został podzielony na dwie części. Pierwsza część dotyczy przygotowania do stawiennictwa w sądzie, a druga będzie z kolei poświęcona już samemu stawiennictwu w sądzie.
Miejsce i czas stawiennictwa w sądzie
Pierwsza i podstawowa kwestia dotycząca stawiennictwa w sądzie, to gdzie i kiedy się stawić. Odpowiedzi na to pytanie dostarcza pismo, które dostałeś z sądu. To w nim wskazane zostały dane sądu, w którym masz się stawić – jego nazwa, wydział i adres. Warto zwrócić uwagę na to, czy wydział, w którym toczy się sprawa mieści się w siedzibie sądu (czy znajduje się pod tym samym adresem). Stosunkowo często zdarza się, że poszczególne wydziały sądu (lub sale sądowe) mieszczą się pod różnymi adresami (czasem nawet w innej miejscowości), niekoniecznie w samej siedzibie sądu. Wniosek – bardzo uważnie czytaj pismo, które otrzymałeś z sądu.
Warto też przyjechać do sądu odpowiednio wcześniej, ponieważ praktycznie w większości przypadków dość trudno jest znaleźć miejsce parkingowe w pobliżu. Budynek sądu najczęściej znajduje się w ścisłym centrum miasta. A nikomu nie jest przecież potrzebny dodatkowy stres związany z poszukiwaniem miejsca parkingowego. Tym bardziej, jeśli zbliża się już godzina rozprawy lub posiedzenia.
Jeśli widzisz, że możesz mieć problemy ze zdążeniem na wyznaczoną godzinę stawiennictwa w sądzie, koniecznie zadzwoń do biura obsługi interesanta danego sądu lub sekretariatu odpowiedniego wydziału z informacją o możliwym spóźnieniu. Koniecznie poproś o niezwłoczne przekazanie tej informacji sędziemu prowadzącemu daną sprawę.
Charakter stawiennictwa w sądzie i jego obowiązek
Z treści pisma z sądu będzie wynikać, w jakim charakterze masz się tam stawić, czyli przykładowo czy jesteś stroną postępowania (powodem, pozwanym, wnioskodawcą, uczestnikiem, oskarżonym, obwinionym, oskarżycielem posiłkowym) czy też świadkiem, biegłym, tłumaczem lub specjalistą oraz czego to postępowanie dotyczy albo przynajmniej kto jest stroną tego postępowania.
Z tego pisma będzie również wynikać czy masz obowiązek stawić się w sądzie czy nie. Może to być bowiem albo wezwanie albo zawiadomienie. Zasada jest dość prosta – w przypadku wezwania obowiązkowo musisz stawić się w sądzie, a w przypadku zawiadomienia już nie. Są jednak od niej wyjątki, o czym będzie dalej mowa.
Pamiętać jednak należy, że nawet jeśli Twoje stawiennictwo w sądzie nie jest obowiązkowe, warto się tam stawić, żeby mieć możliwość pełnego reprezentowania swoich interesów i praw.
Obowiązki w przypadku niemożliwości stawiennictwa w sądzie
Jeśli Twoje stawiennictwo w sądzie nie jest możliwe, koniecznie złóż do akt sprawy swoje usprawiedliwienie wraz w udokumentowaniem przyczyny niemożności swojego stawiennictwa. Jeśli ta niemożność wynika z choroby, to musisz załączyć zaświadczenie potwierdzające tę okoliczność wystawione przez lekarza sądowego. Listę lekarzy sądowych znajdziesz na stronach poszczególnych sądów okręgowych. W przypadku Sądu Okręgowego w Katowicach, lista ta znajduje się pod poniższym linkiem.
Jeśli czas nagli, wyślij do sądu również skan takiego usprawiedliwienia w formie mailowej, tak, żeby zdążył dotrzeć do sądu przed rozpoczęciem rozprawy lub posiedzenia.
W postępowaniach cywilnych wraz z usprawiedliwieniem nieobecności strona tego postępowania powinna wnieść o odroczenie terminu rozprawy, z kolei w postępowaniach karnych o nieprzeprowadzanie czynności bez jej obecności.
Skutki nieusprawiedliwionego niestawiennictwa w sądzie
W postępowaniach cywilnych skutkiem nieusprawiedliwionego niestawiennictwa strony jest pominięcie jej zeznań. Sąd nie ma możliwości zmuszenia strony do złożenia zeznań. Z kolei w przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa świadka sprawa wygląda inaczej. Sąd ma bowiem wówczas możliwość nałożenia na takiego świadka, biegłego, tłumacza lub specjalistę grzywny, a docelowo również zarządzenia jego przymusowego sprowadzenia.
W postępowaniach karnych, w przypadku oskarżonego, którego obecność jest obowiązkowa, przewodniczący zarządza jego natychmiastowe zatrzymanie i doprowadzenie lub przerywa w tym celu rozprawę albo też sąd ją odracza. Jeśli jego obecność jest nieobowiązkowa sąd może normalnie prowadzić rozprawę. W przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa świadka, biegłego, tłumacza lub specjalisty Sąd może nałożyć na niego karę pieniężną (odpowiednik grzywny). Docelowo może również zarządzić jego zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie, a nawet jego aresztowanie na czas nieprzekraczający 30 dni.
Stawiennictwo w sądzie a urlop na żądanie
Jeśli otrzymałeś z sądu wezwanie do osobistego stawiennictwa, to Twój pracodawca ma obowiązek w tym dniu zwolnić Cię z pracy. Nie musisz więc brać urlopu na żądanie w pracy. Dotyczy to zarówno strony postępowania, jak i świadka.
Jest jedno ale, o którym należy pamiętać. Mianowicie, musisz odpowiednio udokumentować pracodawcy swoje stawiennictwo w sądzie. Wymaganym sposobem tego udokumentowania jest przedłożenie pracodawcy imiennego wezwania zawierającego adnotację potwierdzającą stawienie się na to wezwanie. Adnotacja ta dokonywana jest w dniu stawienia się w sądzie przez jego pracownika. W tym celu należy udać się do sekretariatu odpowiedniego wydziału albo do biura obsługi interesanta.
Co zabrać ze sobą do sądu?
Udając się do sądu przede wszystkim zabierz ze sobą dokument tożsamości. Niekoniecznie musi to być dowód osobisty. Równie dobrze może to być prawo jazdy czy paszport. Ważne jest to, żeby dokument ten był aktualny.
Weź ze sobą również pismo otrzymane z sądu ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi stawiennictwa, żeby wiedzieć pod którą salę się udać. Będzie Ci ono również potrzebne w celu dokonania na nim stosownej adnotacji o stawiennictwie w celu usprawiedliwienia swojej nieobecności w pracy (o czym powyżej).
Jeśli jesteś stroną, warto zabrać ze sobą również coś do notowania – najlepiej puste kartki i długopis – ponieważ w trakcie rozprawy lub posiedzenia będziesz mógł robić notatki z ich przebiegu. Jeśli zależy Ci na dokładnym zapamiętaniu przebiegu rozprawy lub posiedzenia, zwłaszcza jeśli będzie na nim słuchany świadek (lub kilku), weź ze sobą urządzenie rejestrujące dźwięk. W większości przypadków będziesz miał bowiem prawo rejestracji przebiegu rozprawy lub posiedzenia właśnie za pomocą takiego urządzenia.
Co więcej, jeśli jesteś stroną i będziesz chciał złożyć na rozprawie lub posiedzeniu do akt sprawy pismo, pamiętaj, żeby zabrać ze sobą odpowiednią liczbę odpisów (kopii) tego pisma dla każdej z pozostałych stron. Jeśli chcesz złożyć do akt sprawy kserokopię dokumentu, zabierz ze sobą jego oryginał, ponieważ sąd może zażądać jego okazania.
Jak się ubrać do sądu?
Co prawda, nie ma żadnego przepisu określającego tzw. dress code obowiązujący w sądzie dla stron postępowania, świadków, biegłych czy tłumaczy. Nie jest jednak tak, że strój tych osób może być całkowicie dowolny. Sąd jest w końcu organem państwowym i strój osób uczestniczących w rozprawie lub posiedzeniu powinien być odpowiedni do tego miejsca.
Sposób, w który powinieneś ubrać się do sądu można podsumować w trzech punktach: 1) formalnie, 2) klasycznie i 3) schludnie. Co to w praktyce oznacza? Przede wszystkim to, że Twoje ubranie powinno więcej zakrywać niż odkrywać. Odpadają więc za krótkie spódniczki w przypadku kobiet czy krótkie spodenki w przypadku mężczyzn. Kolorystyka tych ubrań powinna zostać zachowana w stonowanej kolorystyce. Buty powinny być pełne (odpadają więc buty odsłaniające palce, w tym również klapki). Pamiętaj, że w końcu, jak Cię widzą, tak Cię piszą. Stąd też warto zadbać o dobre pierwsze wrażenie.
W przypadku niewłaściwego ubioru sąd może uznać go za naruszający powagę, spokój czy porządek czynności sądowych. W tej sytuacji sąd może upomnieć taką osobę, a po bezskutecznym upomnieniu może ją nawet wydalić z sali. Wreszcie, w takim przypadku, przepisy pozwalają nawet sądowi nałożyć grzywnę do 3.000 zł. A nawet karę pozbawienia wolności do czternastu dni.
Zapoznaj się z ofertą dla osób prywatnych i dla przedsiębiorców.
Jeżeli potrzebujesz pomocy, zapraszamy do kontaktu – adwokat Katowice – biuro@adwokatagk.pl tel. 322541818
W kolejnym wpisie z tego tematu, omówiona zostanie kwestia samego stawiennictwa w sądzie z perspektywy strony postępowania lub świadka. Zapraszam do śledzenia bloga.
Stan prawny 02.2020 r.
