Dzisiaj ciąg dalszy o zrzeczeniu się spadku w znaczeniu potocznym (tu można przeczytać pierwszy wpis z serii), tym razem odrzucenie spadku.
Inne wpisy na temat prawa spadkowego znajdą Państwo tutaj.
Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą z zakresu PRAWA SPADKOWEGO.
[lwptoc]
Kto może odrzucić spadek
Spadek może odrzucić spadkobierca, który jest powołany do dziedziczenia. Należy pamiętać, żeby odrzucić spadek w swojej kolejności. Jeżeli nie zachowa się prawidłowej kolejności, może okazać się, że odrzucenie było nieskuteczne i oświadczenie będzie trzeba złożyć raz jeszcze.
W praktyce, jeżeli spadkodawca zostawił testament, to najpierw spadek muszą odrzucić wszyscy spadkobiercy testamentowi. Dopiero jeżeli nie ma już żadnego spadkobiercy testamentowego, do dziedziczenia zostają powołane osoby z pierwszej grupy spadkobierców ustawowych, czyli małżonek i dzieci. Uwaga, od tej reguły są wyjątki, zatem lepiej zasięgnąć porady prawnej.
Innymi słowy, wnuk nie może skutecznie odrzucić spadku po dziadku, zanim nie odrzuci go jego rodzic, itd. Jeżeli zmarły nie zostawił testamentu, był stanu wolnego i nie miał dzieci, to jego rodzice będą osobami powołanymi do dziedziczenia w pierwszej kolejności. Zdarza się, że w pierwszej kolejności do spadku będzie powołany kuzyn, a nawet dalsza rodzina. Nie sposób jednak wymienić wszystkich przykładów.
Kiedy spadek odrzucić – termin
Każda osoba powołana do dziedziczenia ma 6 miesięcy na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Termin liczy się od dnia dowiedzenia się o swoim tytule powołania do dziedziczenia. Innymi słowy od dnia, w którym dowiedzieliśmy się, że to akurat my dziedziczymy. Co to znaczy w praktyce. Kilka przykładów:
- gdy dana osoba wie, że testament jest „na nią” i o śmierci spadkodawcy dowiaduje się w tym samym dniu – to termin na odrzucenie spadku liczy się od dnia śmierci spadkodawcy,
- jeżeli dana osoba od początku znała datę śmierci spadkodawcy, ale po roku dowiedziała się o testamencie, to od chwili tego “dowiedzenia się” biegnie termin 6 miesięcy na odrzucenie spadku,
- przyjmuje się, że najbliższa rodzina zmarłego o tytule powołania z ustawy wie z chwilą śmierci spadkodawcy. Wyjątkiem jest sytuacja, w której było zupełne zerwanie kontaktów. Dla takich krewnych termin zacznie biec dopiero, gdy dowiedzą się o śmierci swoich rodziców/dzieci.
Podsumowując, można powiedzieć, że każdy ma swój termin na złożenie oświadczenia, uzależniony od tytułu powołania do dziedziczenia, stopnia pokrewieństwa.
W jaki sposób odrzucić spadek
Spadek odrzuca się przez złożenie oświadczenia albo przed sądem do protokołu, albo przed notariuszem, który z czynności tej również spisuje protokół. W praktyce najczęściej spadek odrzuca się przed notariuszem, bo w sądzie można nie zdążyć z terminem.
Jeżeli spadek ma odrzucić małoletnie dziecko, to w jego imieniu oświadczenie składa rodzic, który najpierw musi uzyskać zgodę sądu rodzinnego na złożenie takiego oświadczenia.
Czy można spadek odrzucić w części
Odpowiedź jak zwykle nie jest prosta, choć trzeba odpowiedzieć, że co do zasady nie. Tylko jeżeli spadek przypada nam z różnych tytułów, to są one niezależne od siebie. A teraz konkretnie, ale na przykładach.
- Jan po dziadku Antonim dziedziczy 1/5 spadku z tytułu podstawienia testamentowego (o podstawieniu pisałam tutaj) i 1/5 z innego tytułu (np. z ustawy, jako wnuk, albo z tytułu bezpośredniego powołania w testamencie). W tej sytuacji, może on spadek z podstawienia odrzucić, a spadek z ustawy (lub z innego tytułu) przyjąć.
- Jeżeli Jan po dziadku dziedziczy z tytułu przyrostu (o przyroście spadku można przeczytać tutaj) i poza tym został też wprost powołany do dziedziczenia, to może on spadek z tytułu przyrostu odrzucić, a z tytułu powołania przyjąć.
- Gdyby Jan jednocześnie był powołany do dziedziczenia z testamentu i z ustawy, to ma możliwość odrzucenia spadku z testamentu, a przyjęcia z ustawy.
- Poza ww. przypadkami, nie można spadku częściowo przyjąć i częściowo odrzucić. Przykład w spadku są dom, pole i samochód. Nie można odrzucić części spadku w postaci samochodu, a dom i pole przyjąć.
Odrzucenie zapisu windykacyjnego
Trzeba pamiętać, że odrzucenie spadku dotyczy również zapisu windykacyjnego. Innymi słowy, jeżeli zapisobierca windykacyjny nie chce zapisu, to powinien złożyć oświadczenie o jego odrzuceniu.
Jakie są skutki odrzucenia spadku
Spadkobierca, który spadek odrzucił jest wyłączony od dziedziczenia tak, jakby nie dożył otwarcia spadku, czyli nie dożył śmierci spadkodawcy. Nie będzie miał prawa ani do spadku, ani do zachowku.
Jednak spadkobiercę tego bierze się pod uwagę wyliczając udział spadkowy będący podstawą do obliczenia zachowku. Przykład
Jan miał 3 córki. Annę, Bożenę, Celinę. Do spadku w testamencie powołał Annę i Bożenę, a Celinę pominął. Anna spadek odrzuciła. Cały spadek przypadł Bożenie. Celina domaga się zachowku od Bożeny. Udział Celiny jaki przypadłby jej w spadku należy wyliczyć, tak jakby Anna również dziedziczyła. Celina z ustawy dostałaby 1/3 spadku i na podstawie tego ułamka wyliczy się należny jej zachowek.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku jest indywidualne, nie obejmuje następców prawnych. Każdy musi złożyć własne oświadczenie.
Podsumowanie
Sprawy związane z odrzuceniem spadku niejednokrotnie są bardzo skomplikowane. Istotne jest żeby działać szybko, ale też po dokładnym zapoznaniu się z wszystkimi możliwościami. Rozważeniu za i przeciw. Najczęściej odrzucenie spadku związane jest z długami, jednak może być to dobre rozwiązanie również w innych sytuacjach.
Jeżeli potrzebujesz:
- porady prawnej z zakresu prawa spadkowego, w tym kwestii podatkowych
- pomocy w prowadzeniu sprawy spadkowej, sprawy podatkowej,
zapraszamy do kontaktu – adwokat Katowice – biuro@adwokatagk.pl tel. 322541818
Podstawa prawna: Kodeks cywilny
Stan prawny: 02.2021 r.
