Dziedziczenie wywołuje wiele emocji. Niektórzy z nas chcą w konkretny sposób podzielić spadek po sobie. Innym jest to obojętne mówią: „jak umrę, niech się podzielą, jak chcą”. O testamencie, czy otwarciu testamentu, wiele osób ma wyobrażenie z filmów. Szczególnie z filmów zagranicznych. To wyobrażenie najczęściej odbiega od realiów polskiego prawa spadkowego. Zatem jak napisać testament, by odzwierciedlał naszą wolę? By był skuteczny i nadto nie komplikował sprawy spadkobiercom? O tym dowiedzą się Państwo z dzisiejszego i kilku kolejnych wpisów.

Inne wpisy na temat prawa spadkowego znajdą Państwo tutaj.

Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą z zakresu PRAWA SPADKOWEGO.

[lwptoc]

Jak napisać testament

Polskie prawo przewiduje kilka form w jakich testament może być sporządzony. Są formy zwykłe i formy szczególne. Kilka słów wstępu na temat testamentów mogą Państwo przeczytać również tutaj. Dzisiaj jednak skupię się na zwykłych formach, w jakich może być napisany testament. Prawo polskie przewiduje trzy zwykłe formy testamentu. Z kolei więcej o tym, co konkretnie napisać w testamencie, mowa będzie w kolejnych wpisach z tej serii.

Testament własnoręczny

Najprostsza forma testamentu, to testament własnoręczny, tzw. holograficzny. Polega ona na tym, że testament w całości od początku do końca (od jego treści, po datę i podpis) musi być napisany ręką spadkodawcy. Jakiekolwiek odstępstwo spowoduje, że testament będzie nieważny. Jest tylko jeden wyjątek, ale uwaga.

Wyjątkiem jest brak daty, o ile jej brak nie powoduje wątpliwości co do:

• zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu (np. wiemy, że dwa lata przed śmiercią spadkodawca miał już taką demencję, że nie jest możliwe by świadomie napisał testament, a z treści testamentu wynika, że został napisany dziesięć lat przed śmiercią spadkodawcy),
• treści (np. spadkodawca napisał: “do całego spadku powołuję moje dzieci X i Y”, tymczasem w chwili śmierci miał jeszcze jedno młodsze dziecko, jednak treść testamentu nie pozostawia wątpliwości, że do spadku powołał tylko dwójkę spośród trójki),
• kolejności testamentów (jeżeli jest ich kilka, ale z treści testamentu bez daty wynika, czy był on pierwszy, ostatni, bądź środkowym, np. o kolejności testamentów może świadczyć charakter pisma, który zmienia się z biegiem lat).

Zatem wykluczone jest dopisanie daty przez inną osobę.

Wady testamentu własnoręcznego:

• tylko jeden egzemplarz, gdy zaginie lub ktoś go zniszczy, a nikt więcej o jego istnieniu nie wiedział, nie sposób go odtworzyć, a nawet dowiedzieć się, że istniał,
• ryzyko sporządzenia nieważnego lub nieskutecznego testamentu lub też nieodzwierciedlającego naszej woli,
• większe ryzyko podważenia takie testamentu np. z uwagi na brak pełnej świadomości testatora.

Testament notarialny

Równie popularny jest testament notarialny, czyli w formie aktu notarialnego. Testament ten wiąże się oczywiście z koniecznością wizyty u notariusza i niewątpliwie ma więcej zalet, niż wad.

Zalety testamentu notarialnego:

• oryginał pozostaje u notariusza, w każdej chwili można uzyskać wypis (czyli kolejny egzemplarz),
• nie ma ryzyka zagubienia czy zniszczenia oryginału testamentu,
• notariusz jest gwarantem tego, iż osoba sporządzająca ma pełną świadomość tego co robi, testament odzwierciedla jej świadomą i swobodną wolę,
• ponadto notariusz sprawdza czy testator nie jest pod niedozwolonym wpływem innej osoby (pod wpływem groźby)
• notariusz czuwa nad tym, by treść testamentu była zgodna z prawem i odzwierciedlała wolę testatora
• o wiele trudniej tego rodzaju testament podważyć.

W niektórych wypadkach forma testamentu notarialnego jest obowiązkowa.

Testament ustny ze świadkami

Najrzadziej w praktyce spotkać można tzw. testament alograficzny. Jest tak ze względu na skomplikowane wymagania formalne. W konsekwencji jest też najłatwiejszy do podważenia z powodu niedopełnienia właśnie formalności. Testamentu takiego nie mogą sporządzić osoby głuche lub nieme.

Podstawowe wymagania formalne polegają na tym, że spadkodawca, w obecności 2 świadków, oświadcza swoją ostatnią wolę ustnie tzw. osobie urzędowej. Osobą urzędową jest: wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek województwa, sekretarz powiatu albo gminy, albo kierownik urzędu stanu cywilnego i nikt inny. Powyższe wynika wprost z przepisów kodeksu cywilnego.

Następnie oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności tych samych świadków. Następnie protokół musi zostać podpisany przez spadkodawcę, świadków oraz osobę urzędową, wobec której oświadczono ostatnią wolę.

Jeżeli spadkodawca nie może podpisać protokołu (np. ma niewładną rękę), należy zaznaczyć to w protokole, ze wskazaniem przyczyny braku podpisu.

Wymagań formalnych jest zatem mnóstwo, a pamiętać jeszcze trzeba, że nie każdy może być świadkiem.

Testament wspólny

Polskie prawo, przeciwnie np. do prawa niemieckiego, nie przewiduje tzw. testamentów wspólnych. Oznacza to, że jeden testament może dotyczyć tylko ostatniej woli jednej osoby, co do losów majątku pozostawionego przez nią w chwili śmierci.

Co napisać w testamencie

W testamencie można zawrzeć wiele rozrządzeń. W szczególności:

• powołanie do spadku
• powołanie z podstawieniem
• wydziedziczenie
• zapis zwykły
• zapis windykacyjny
• polecenie
• powołanie wykonawcy testamentu

O poszczególnych elementach testamentu napiszę w kolejnych wpisach.

Jak najprościej napisać testament

Najprostszym, a jednocześnie najbardziej klasycznym testamentem, jaki można sobie wyobrazić, będzie taki, który napisany został własnoręcznie i zawiera jedno postanowienie – o powołaniu określonej osoby (osób) do całego spadku.

Jeżeli jednak nadal nie jesteś pewien, jak poprawnie napisać testament, co możesz w nim napisać, by był skuteczny, to najlepiej zasięgnąć porady prawnika.

Jeżeli potrzebujesz porady prawnej z zakresu prawa spadkowego lub pomocy w prowadzeniu sprawy spadkowej, zapraszamy do kontaktu – adwokat Katowice – biuro@adwokatagk.pl tel. 322541818

Podstawa prawna: Kodeks cywilny

Stan prawny: 07.2020 r.