W czasach kiedy pojazdy są podstawowym środkiem transportu, orzeczenie zakazu ich prowadzenia może znacznie utrudnić codzienne życie. Kierowanie pojazdem pod wpływem alkoholu jest albo przestępstwem albo wykroczeniem. Kwalifikacja ta zależy od poziomu alkoholu.  W dzisiejszym wpisie znajdziecie Państwo odpowiedzi na pytania czym jest zakaz prowadzenia pojazdów, kiedy się go orzeka, czy trzeba go orzec, na jaki czas się go orzeka i inne. Zapraszam do lektury.

Z innymi wpisami o tematyce karnej, możecie się Państwo zapoznać klikając TUTAJ.

[lwptoc]

Czym jest zakaz prowadzenia pojazdów?

Zakaz prowadzenia pojazdów jest jednym z środków karnych przewidzianych w kodeksie karnym, który orzeka się (lub można orzec) w przypadku popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwa w komunikacji. Oczywistym celem tego zakazu jest wyeliminowanie z ruchu drogowego kierowców, którzy stwarzają zagrożenie bezpieczeństwa tego ruchu.

Kiedy orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów? –  fakultatywne i obligatoryjne przesłanki

Sąd może orzec zakaz prowadzenia określonego rodzaju pojazdów w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. W szczególności wówczas, jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez daną osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Z obligatoryjnym orzeczeniem zakazu prowadzania pojazdów mamy do czynienia, gdy sprawca dopuści się enumeratywnie wymienionych w Kodeksie karnym przestępstw. Są to przestępstwa: 1) niedostosowania się do polecenia zatrzymania pojazdu mechanicznego, 2) prowadzenia pojazdu mechanicznego po cofnięciu uprawnień lub 3) niestosowania się do orzeczonych środków karnych.

Obligatoryjnie sąd orzeknie również zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli 4) sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia (katastrofy albo wypadku w komunikacji).

Do obligatoryjnego orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dojdzie też w sytuacji 5) popełnienia przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Lub jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa sprowadzenia katastrofy, której następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu albo w czasie popełnienia przestępstwa spowodowania wypadku komunikacyjnego był wstanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia. Chyba, że zachodzi tzw. wyjątkowy wypadek uzasadniony szczególnymi względami.

Zakaz ten jest też obligatoryjnie orzekany 6) w razie ponownego skazania za przestępstwo, o którym mowa w pkt 5) powyżej.

Na jaki czas orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów?

Zakaz prowadzenia pojazdów orzeka się w latach – od roku do lat 15. Nie może on być orzeczony w miesiącach lub miesiącach i latach. W sytuacji, o której mowa w pkt 4) powyżej, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych albo pojazdów określonego rodzaju orzeka się na okres nie krótszy niż 3 lata.  Z kolei w sytuacjach, o których mowa w pkt 5) i 6) powyżej, zakaz ten jest orzekany dożywotnio.

Od kiedy biegnie zakaz prowadzenia pojazdów?

Zakaz ten nie biegnie do chwili zwrotu dokumentów uprawniających do prowadzenia pojazdów. Jeżeli po popełnieniu przestępstwa, funkcjonariusz Policji odbierze skazanemu ten dokument, to okres od tej daty do daty wydania orzeczenia zostanie zaliczony na poczet orzeczonego zakazu. Okres, na który orzeczono zakaz, nie biegnie też w czasie odbywania kary pozbawienia wolności. Nawet wówczas, jeśli ta kara została orzeczona za zupełnie inne przestępstwo.

Czy możliwa jest zmiana orzeczenia o zakazie prowadzenia pojazdów?

Ustawodawca przewidział możliwość zmiany orzeczenia o zakazie prowadzenia pojazdów, ale dopiero po spełnieniu określonych przesłanek. Warunkiem tym jest upływ co najmniej połowy orzeczonego okresu tego zakazu. Jeśli zakaz jest orzeczony dożywotnio, warunkiem tym jest upływ co najmniej 10 lat. Żeby jednak sąd orzekł o zmianie tego orzeczenia, musi dojść do przekonania, że skazany nie zagraża już bezpieczeństwu w komunikacji. Sąd będzie oceniał postawę, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w okresie wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów. Oczywiście o takiej zmianie nie może być mowy jeśli skazany naruszył zakaz prowadzenia pojazdów. Na korzyść skazanego będzie przemawiało prowadzenie ustabilizowanego życia zawodowego i prywatnego czy też odbycie terapii uzależnień.

Skoro mowa o zmianie, a nie uchyleniu zakazu, to automatycznie pojawia się pytanie na czym ta zmiana miałaby polegać? A no na tym, że dalsze wykonywanie środka karnego będzie odbywać się w innej postaci. Mianowicie, w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową. Skazany będzie więc miał możliwość prowadzenia tylko określonej kategorii pojazdów i tylko o ile będą one wyposażone w blokadę alkoholową. Blokada ta uniemożliwia uruchomienie silnika pojazdu, jeśli zawartość alkoholu w wydychanym powietrzy kierującego przekracza 01, mg w 1 dm3.

Stan prawny: 04.2021 r.

Podstawa prawna: Kodeks karny, Kodeks karny wykonawczy, ustawa z 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym.