Kara pozbawienia wolności nie zawsze musi wiązać się z obywaniem jej w zakładzie karnym. Skazany może bowiem zawnioskować o zezwolenie na odbycie tej kary w systemie dozoru elektronicznego. W dalszym ciągu niniejszego wpisu – Dozór elektroniczny – pytania i odpowiedzi – wniosek ten będzie nazywany wnioskiem o dozór elektroniczny. Zapraszam do lektury.
Czytaj też o zatarciu skazania – kliknij tutaj.
[lwptoc]
Kiedy można wnioskować o dozór elektroniczny?
Skazany może odbywać karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, o ile łącznie spełnione zostaną następujące przesłanki.
Po pierwsze, kara pozbawienia wolności orzeczona wobec skazanego nie może przekraczać 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Przy czym nie mogą zachodzić warunki recydywy, o której mowa w art. 64 § 2 kk.
Dalej, odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego musi być wystarczające do osiągnięcia celów tej kary. Skazany musi też posiadać określone miejsce stałego pobytu. Przy czym osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym muszą wyrazić zgodę na dozór elektroniczny w stosunku do skazanego.
Wreszcie, odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie mogą stać na przeszkodzie określone warunki techniczne.
Co więcej, w przypadku skazanego, który jeszcze nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzieli zgody na dozór elektroniczny tylko jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.
Z kolei w przypadku skazanego, który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie w systemie dozoru elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.
Prawo karne – czytaj co możemy dla Ciebie zrobić.
Do jakiego sądu składa się wniosek o dozór elektroniczny?
Sądem właściwym do rozpoznania wniosku o dozór elektroniczny jest sąd okręgowy, w którego okręgu przebywa skazany (miejsce stałego pobytu).
Czy odbywając karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego skazany może oddalać się z poza miejsce stałego pobytu?
Co do zasady odbywane kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego obywa się w miejscu stałego pobytu skazanego. Nie oznacza to jednak, że skazany w ogóle nie może się z tego miejsca oddalać. Sąd ustala ze skazanym tzw. harmonogram (plan dnia),w którym określa się czas, w którym skazany będzie mógł się z tego miejsca oddalić i cel tego oddalenia. Czas ten nie może przekraczać 12 godzin dziennie.
Wspomnianymi celami może być na przykład świadczenie pracy, wykonywanie praktyk religijnych, sprawowanie opieki nad dzieckiem lub osobą niepełnosprawną. Może nimi być również nauka, sport, utrzymywanie więzi z rodziną lub innymi bliskimi, korzystanie z opieki medycznej czy też dokonywanie niezbędnych zakupów. Zaleca się, aby taki wstępny harmonogram skazany przedłożył już we wniosku o dozór elektroniczny. Przy sporządzaniu takiego wstępnego harmonogramu skazany powinien pamiętać o zachowaniu umiaru. W końcu kara pozbawienia wolności, pomimo, że odbywana w systemie dozoru elektronicznego, to ciągle kara. W przypadku przekroczenia granic rozsądku przez skazanego przy sporządzaniu wstępnego harmonogramu może nawet skutkować nieuwzględnieniem wniosku o dozór elektroniczny.
Czy możliwa jest zmiana wyznaczonego harmonogramu w dozorze elektronicznym?
W uzasadnionych przypadkach sąd może zmienić wyznaczony harmonogram zawierający przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo się oddalić z miejsca stałego pobytu lub innego wskazanego miejsca na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie. Tymi uzasadnionymi przypadkami może być na przykład zmiana czasu pracy skazanego czy też zmiana czasu opieki nad dziećmi.
A co w przypadku gdy niezbędne będzie szybkie dokonanie zmiany w harmonogramie? W tym przypadku, o ile jest on uzasadniony, zmiany może dokonać sądowy kurator zawodowy (w drodze decyzji). Musi on przy tym niezwłocznie poinformować o swojej decyzji sędziego penitencjarnego oraz wprowadzić tę informację do systemu komunikacyjno-monitorującego. Sąd może uchylić zmiany wprowadzone przez sądowego kuratora zawodowego albo dokonać w nich własnej zmiany.
Sądowy kurator zawodowym może również zezwolić skazanemu, w przypadkach szczególnie dla niego ważnych, uzasadnionych względami zdrowotnymi, rodzinnymi lub osobistym, na opuszczenie miejsca wykonywania dozoru stacjonarnego na okres nieprzekraczający jednorazowo 7 dni. W miarę potrzeby, to opuszczenie powinno mieć miejsce w asyście osoby najbliższej lub osoby godnej zaufania. W tym przypadku sądowy kurator zawodowy musi poinformować o swojej decyzji prezesa sądu, upoważnionego sędziego lub sędziego penitencjarnego. Również i w tym przypadku sądowy kurator sądowy musi wprowadzić tę informację do systemu komunikacyjno-monitorującego. Jeśli po udzieleniu zezwolenia pojawią się informację lub okoliczności uzasadniające obawę, że skazany w okresie zezwolenia może naruszyć porządek prawny., zezwolenie może być cofnięte.
Czy złożenie wniosku o dozór elektroniczny automatycznie powoduje wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności?
To jest bardzo ważne pytanie. Otóż, należy pamiętać, że złożenie wniosku o dozór elektroniczny nie wstrzymuje automatycznie wykonania kary pozbawienia wolności. Skazany zostanie więc wezwany do odbycia kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym. Niemniej, w tzw. szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd może zdecydować o wstrzymaniu wykonania kary pozbawienia wolności. Składając wniosek o dozór elektroniczny skazany powinien od razu złożyć osobny wniosek o wstrzymanie wykonania kary do czasu rozpoznania wniosku o dozór elektroniczny. Jeżeli sąd wstrzyma wykonanie kary pozbawienia wolności, co znaczy, że skazany nie otrzyma wezwania do odbycia kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym (tzw. biletu) do czasu rozpoznania wniosku o dozór elektroniczny. A jeśli skazany już takie wezwanie otrzymał, to nie będzie musiał stawiać się w tym zakładzie karnym.
Gdzie złożyć wniosek o wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności?
Wniosek o wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności skazany powinien złożyć do sądu, który wydał wyrok w pierwszej instancji. A konkretnie do wydziału wykonawczego tego sądu. To właśnie ten sąd jest zobowiązany do wprowadzania orzeczonych kar do wykonania. Warto pamiętać, że nie zawsze będzie to ten sam sąd, do którego skazany składa wniosek o dozór elektroniczny. O złożeniu wniosku o wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności skazany powinien poinformować sąd, do którego składa wniosek o dozór elektroniczny.
Czy postanowienie o niewstrzymaniu wykonania kary pozbawienia wolności podlega uzasadnieniu i zaskarżeniu?
Postanowienie o niewstrzymaniu wykonania kary nie podlega uzasadnieniu. Sąd nie musi zatem wyjaśniać dlaczego nie uznał argumentacji przedstawionej przez skazanego za tzw. szczególnie uzasadniony przypadek. Od tego postanowienia nie przysługuje zażalenie.
Wezwanie do odbycia kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym – co dalej?
Jeśli sąd nie zdąży rozpoznać wniosku skazanego o wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności do wyznaczonego dnia stawienia się skazanego w zakładzie karnym celem odbycia kary pozbawienia wolności albo rozpozna go negatywnie, to skazany, będzie musiał stawić się w tym zakładzie karnym. Jeśli skazany tego nie zrobi, to zostanie do tego zakładu karnego doprowadzony przez policję. Łatwo wyobrazić sobie, że nie wpłynie korzystnie na rozpoznanie wniosku o dozór elektroniczny. Należy pamiętać, że rozpoczęcie wykonania kary pozbawienia wolności nie czyni wniosku o dozór elektroniczny bezprzedmiotowym. Zmienia się jedynie tyle, że posiedzenie w tej sprawie odbędzie się już w zakładzie karnym. O rozpoczęciu wykonania kary pozbawienia wolności należy poinformować sąd rozpoznający wniosek o dozór elektroniczny.
Podstawa prawna: Kodeks karny wykonawczy
Stan prawny: 05.2020 roku
