Przedawnione roszczenie a potrącenie
Często z różnych względów wierzyciele zwlekają z windykacją roszczeń pieniężnych. Przy dłuższej zwłoce może to doprowadzić do ich przedawnienia. Co w takiej sytuacji? Czy przedawnienie przekreśla możliwość skutecznej windykacji? To zależy. Jeśli bowiem wierzyciel jest jednocześnie dłużnikiem swojego dłużnika z innego tytułu być może będzie mógł potrącić swoje roszczenie pieniężne. W dzisiejszym wpisie przedawnione roszczenie a potrącenie znajdziecie odpowiedź na to kiedy taki wierzyciel będzie mógł złożyć oświadczenie o potrąceniu.
[lwptoc]
Przedawnienie roszczeń pieniężnych
Roszczenia pieniężne mają to do siebie, że z upływem określonego czasu ulegają przedawnieniu. Przedawnienie to najprościej rzecz ujmując upływ “terminu ważności” takiego roszczenia. Upływ terminu przedawnienia nie powoduje, że roszczenie pieniężne przestaje istnieć, ale przeradza się w tzw. zobowiązanie naturalne. Wierzyciel co prawda będzie mógł dochodzić swojego roszczenia pieniężnego na drodze sądowej, ale dłużnik będzie mógł skutecznie uchylić się od jego spełnienia. W tym celu może on bowiem podnieść zarzut przedawnienia. W takiej sytuacji powództwo zostanie oddalone, a wierzyciel poniesie koszty postępowania sądowego.
Gdy stronami umowy są przedsiębiorca i konsument, to ten ostatni nie będzie nawet musiał podnosić w sądzie zarzutu przedawnienia. Sąd weźmie go pod uwagę z urzędu.
Czy jednak upływ “terminu ważności” roszczenia pieniężnego będzie każdorazowo powodował możliwość skutecznego uchylenia się przez dłużnika od spełnienia roszczenia pieniężnego?
Otóż, nie zawsze tak będzie. Być może bowiem będzie możliwość potrącenia takiego roszczenia. Żeby jednak ta możliwość nastąpiła, to muszą zostać spełnione określone warunki. W pierwszej kolejności jednak wyjaśnić należy co to w ogóle jest to potrącenie?
Potrącenie – co to jest?
Z potrąceniem mamy do czynienia, gdy dwie osoby są względem siebie dłużnikami i wierzycielami. Przedmiotem ich wierzytelności muszą być pieniądze (roszczenia pieniężne) lub rzeczy tej samej jakości oznaczonego co do gatunku. Obie wierzytelności muszą być wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym. W tym przypadku można dokonać wzajemnego potrącenia tych wierzytelności. Skutkiem tego potrącenia jest umorzenie obu wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej.
Tytułem przykładu: A przysługuje wymagalne roszczenie pieniężne wobec B w kwocie 15.000 zł z tytułu zapłaty ceny sprzedaży pojazdu. Jednocześnie, B przysługuje wymagalne roszczenie pieniężne wobec A w kwocie 8.000 zł z tytułu zapłaty ceny za dzieło. Tym samym, A jest wierzycielem B i na odwrót, czyli B jest jednocześnie wierzycielem A. Jeśli te roszczenia zostaną potrącone, wówczas już tylko A pozostanie dłużnikiem B na kwotę 7.000 zł.
Żeby doszło do potrącenia jedna strona musi złożyć drugiej stronie oświadczenie woli w tym zakresie. Takie oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, w której takie potrącenie stało się możliwe.
Moc wsteczna potrącenia
Potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe.
Co to jednak znaczy w praktyce? Najprościej będzie wyjaśnić to za pomocą przykładu.
Jeśli termin płatności wskazanego powyżej roszczenie pieniężnego przysługującego A od B przypadał na 16 października 2019 roku, to znaczy, że stało się ono wymagalne w dniu następnym, tj. 17 października 2019 roku. Jeśli z kolei termin płatności wskazanego powyżej roszczenia pieniężnego przysługującego B od A przypadał na 17 grudnia 2019 roku, to znaczy, że stało się ono wymagalne w dniu następnym, tj. 18 grudnia 2019 roku.
A złożył B oświadczenie o potrąceniu 06 stycznia 2020 roku. Nie ma to jednak znaczenia dla daty skuteczności tego potrącenia. To bowiem nastąpiło już 18 grudnia 2019 roku – wtedy bowiem “późniejsza” wierzytelność stała się wymagalna.
Jeżeli potrzebujesz pomocy, zapraszamy do kontaktu – adwokat Katowice – biuro@adwokatagk.pl tel. 322541818
Kiedy można potrącić roszczenie pieniężne przedawnione?
Odpowiedź na powyższe pytanie znajduje się w art. 502 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku (Dz. U. 1964, Nr 16, poz. 93). Ze wskazanego przepisu wynika, że: Wierzytelność przedawniona może być potrącona, jeżeli w chwili, gdy potrącenie stało się możliwe, przedawnienie jeszcze nie nastąpiło.
Upraszczając, kluczowe znaczenie przy ocenie możliwości potrącenia roszczenia pieniężnego, które uległo przedawnieniu ma okoliczność czy była ona przedawniona już w chwili, w której wystąpiła możliwość potrącenia (czyli w dacie wymagalności “późniejszego” roszczenia pieniężnego). Do potrącenia nie będzie mogło zatem dojść w sytuacji, jeśli “wcześniejsze” roszczenie pieniężne przedawniło się jeszcze zanim “późniejsze” roszczenie stało się wymagalne.
W praktyce, zwłaszcza przy stałej współpracy pomiędzy tymi samymi stronami, zwłaszcza w ramach działalności gospodarczej, często zdarza się, że istnieje możliwość potrącenia przedawnionej wierzytelności. Warto więc szczegółowo przeanalizować terminy wymagalności poszczególnych roszczeń pieniężnych przysługujących nam od drugiej strony i porównać, że z terminami wykonalności roszczeń pieniężnych przysługujących drugiej stronie od nas. Może się bowiem okazać, że w prosty sposób uda się odzyskać te przedawnione roszczenia.
Stan prawny 10.2020 r.
