Jakie prawa przysługują pasażerowi w sytuacji odwołania/opóźnienia lotu

Z roku na rok wzrasta natężenie ruchu lotniczego. Każdego dnia w powietrze wzbijają się dziesiątki tysięcy samolotów z lotnisk na całym świecie. Nic więc dziwnego, że czasami loty nie odbywają się zgodnie z ustalonym  harmonogramem i dochodzi do opóźnienia danego lotu lub też w ogóle do jego odwołania. Pojawia się wówczas pytanie czy w takiej sytuacji pasażer musi sobie dalej radzić sam czy też może liczyć na pomoc przewoźnika lotniczego. A jeśli na tę pomoc może liczyć, to jakie konkretnie przysługują mu uprawnienia.

Podstawa prawna

W przypadku lotów rozpoczynających się w państwach członkowskich Unii Europejskiej, jak i lotów, które kończą się w tych państwach i są obsługiwane przez przewoźników z tych państw, sprawę reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej (WE) nr 261/2004 z 11 lutego 2004 roku, ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy ich przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającym rozporządzenie (EWG) nr 295/91, zwane dalej Rozporządzeniem. Wyjątkiem  (których nie reguluje Rozporządzeni) są sytuacje wyraźnie w nim wskazane. Nie ma przy tym znaczenia czy jest to lot rejsowy czy czarterowy.

Jeżeli potrzebujesz pomocy, zapraszamy do kontaktu – adwokat Katowice – biuro@adwokatagk.pl tel. 322541818

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą skierowaną do osób prywatnych – w szczególności zakładką dotyczącą odszkodowań.

Gdy lot opóźniony

Pasażer może liczyć na pomoc przewoźnika lotniczego w sytuacji, w której przewoźnik ma uzasadnione powody by przewidywać, że lot będzie opóźniony w stosunku do planowanego startu o:

• dwie lub więcej godzin w przypadku lotów do 1.500 km,
• trzy lub więcej lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1.500 km i wszystkich innych lotów o długości pomiędzy 1.500 a 3.500 km lub
• cztery lub więcej godzin w przypadku wszystkich innych lotów.

Posiłki i napoje

Pomoc ta sprowadza się do bezpłatnego otrzymania posiłków i napoi w ilościach adekwatnych do czasu oczekiwania. Dodatkowo operator lotniczy zapewni nam dwie bezpłatne rozmowy telefoniczne, dwa dalekopisy, dwie przesyłki faksowe lub e-mailowe.

Zwrot kosztów biletu

Z kolei gdy opóźnienie wynosi co najmniej pięć godzin, pasażerowi przysługuje prawo zwrotu w terminie siedmiu dni pełnego kosztu biletu po cenie, za jaką został kupiony, za część lub części nie odbytej podróży oraz za część lub części już odbyte, jeżeli lot nie służy już dłużej jakiemukolwiek celowi związanemu z pierwotnym planem podróży pasażera, wraz z, gdy jest to odpowiednie, lotem powrotnym do pierwszego miejsca odlotu, w najwcześniejszym możliwym terminie.

Bezpłatny nocleg

Gdy zakładany przez przewoźnika czas odlotu, nastąpi co najmniej dzień po terminie wynikającym z naszego biletu, przewoźnik lotniczy ma obowiązek zapewnić nam bezpłatne zakwaterowanie w hotelu (przez jedną lub więcej nocy) oraz bezpłatny transport pomiędzy lotniskiem a miejscem zakwaterowania (hotelem lub innym).

Odszkodowanie

Co istotne, pasażerowi opóźnionego lotu przysługuje również od przewoźnika lotniczego prawo do odszkodowania, jeżeli z powodu tego opóźnienia poniesie stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, czyli jeżeli przybędzie do swojego miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu. Zauważyć przy tym należy, że uprawnienie to nie wynika wprost z treści Rozporządzenia, ale z interpretacji art. 5, 6 i 7 Rozporządzenia stosowanej przez Trybunał Sprawiedliwości, a która to interpretacja sprowadza się do traktowania pasażerów opóźnionych lotów jak pasażerów odwołanych lotów[1].

Jeśli opóźnienie lotu przekracza trzy godziny, to pasażerowi przysługuje od przewoźnika lotniczego odszkodowanie w kwocie zależnej od długości danego lotu. W przypadku:

• wszystkich lotów o długości do 1.500 km jest to kwota 250 €,
• lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1.500 km lub wszystkich innych lotów o długości od 1.500 do 3.500 km jest to kwota 400 €,
• wszystkich innych lotów jest to kwota 600 €.

Odszkodowanie to nie należy się jednak, jeśli przewodnik lotniczy dowiedzie, że opóźnienie lotu jest spowodowane nadzwyczajnymi okolicznościami, których nie było można uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, tj. okoliczności, które pozostają poza zakresem skutecznej kontroli przewoźnika lotniczego.

Odszkodowanie jest wypłacane w gotówce, elektronicznym przelewem bankowym, przekazem bankowymi lub czekami bankowymi albo, za pisemną zgodą pasażera, w bonach podróżnych i/lub w formie innych usług.

Gdy lot odwołany

Pasażer może również liczyć na pomoc przewoźnika lotniczego w sytuacji, w której lot w ogóle został odwołany.

Zwrot kosztów biletu

W tej sytuacji pasażerowi przysługuje prawo wyboru pomiędzy:

• wskazanym powyżej prawem zwrotu kosztów biletu wraz z, gdy jest to odpowiednie, lotem powrotnym do pierwszego miejsca odlotu, w najwcześniejszym możliwym terminie (na warunkach wskazanych powyżej),
• zamianą planu podróży, na porównywalnych warunkach, do ich miejsca docelowego, w najwcześniejszym możliwym terminie,
• zmianą planu podróży, na porównywalnych warunkach, do ich miejsca docelowego, w późniejszym terminie dogodnym dla pasażera, w zależności od dostępności wolnych miejsc.

Pamiętać przy tym należy, że gdy miasto lub region jest obsługiwane przez kilka lotnisk, obsługujący przewoźnik lotniczy powinien zaoferować pasażerowi lot na inne lotnisko niż to, do którego została zrobiona rezerwacja, obsługujący przewoźnik lotniczy ponosi koszt transportu pasażera z tego innego lotniska na lotnisko, do którego została zrobiona rezerwacja lub na inne pobliskie miejsce uzgodnione z pasażerem.

Posiłki i napoje

Dodatkowo, tak jak w przypadku sytuacji opóźnienia lotu, pasażerowi przysługuje prawo do bezpłatnego otrzymania posiłków i napoi w ilościach adekwatnych do czasu oczekiwania i zapewnienia dwóch bezpłatnych rozmów telefonicznych, dwóch dalekopisów, dwóch przesyłek faksowych lub e-mailowych. 

Bezpłatny nocleg

Z kolei w przypadku zmiany trasy, gdy racjonalnie spodziewany czas startu nowego lotu ma nastąpić co najmniej jeden dzień po planowym starcie odwołanego lotu przewoźnik lotniczy ma obowiązek zapewnić pasażerowi bezpłatne zakwaterowanie w hotelu (gdy występuje konieczność pobytu przez jedną lub więcej nocy lub pobytu dłuższego niż planowany przez pasażera) oraz bezpłatny transport pomiędzy lotniskiem a miejscem zakwaterowania (hotelem lub innym).

Odszkodowanie

Również w przypadku odwołania lotu pasażerowi przysługuje od przewoźnika lotniczego prawo do odszkodowania na warunkach i w wysokości wskazanej powyżej, przy pewnych odmiennościach (wyłączeniach i ograniczeniach), które zostaną omówione poniżej.

W przypadku odwołania lotu odszkodowanie od przewoźnika lotniczego nie należy się jeśli pasażer:

• został poinformowany o odwołaniu lotu na co najmniej dwa tygodnie przed planowanym czasem odlotu,
• został poinformowany o odwołaniu lotu w okresie od dwóch tygodni do siedmiu dni przed planowanym czasem odlotu i zaoferowano mu zmianę planu podróży umożliwiającą wylot najpóźniej dwie godziny przed planowanym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej cztery godziny po planowanym czasie przylotu
• został poinformowany o odwołaniu lotu w okresie krótszym niż siedem dni przed planowanym czasem odlotu i zaoferowano mu zmianę planu podróży, umożliwiającą mu wylot nie więcej niż godzinę przed planowanym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowanym czasie przylotu.

Jeżeli przewoźnik lotniczy zaoferował pasażerowi zmianę planu podróży do ich miejsca docelowego na alternatywny lot, którego czas przylotu nie przekracza planowanego czasu przylotu pierwotnie zarezerwowanego lotu o:

• dwie godziny w przypadku wszystkich lotów o długości do 1.500 km,
• trzy godziny w przypadku wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1.500 km i wszystkich innych lotów o długości od 1.500 do 3.500 km,
• cztery godziny w przypadku wszystkich innych lotów,

przewoźnik lotniczy może pomniejszyć odszkodowanie o 50%.

Wyjaśnienia

Gdy pasażer został poinformowany o odwołaniu lotu, powinien jednocześnie otrzymać wyjaśnienie dotyczące możliwości alternatywnego połączenia.

***

Jeśli przewoźnik lotniczy z własnej woli nie zapewni pasażerowi wskazanej powyżej pomocy, pasażer powinien pamiętać o udokumentowaniu wszystkich poniesionych przez siebie kosztów w celu ich późniejszego dochodzenia od przewoźnika lotniczego.

[1] Tak m.in. Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 19 listopada 2009 roku, sygn. akt C-402/07 i C-432/07

Stan prawny na 11.2019 r.