Pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności a obowiązek ponoszenia kosztów postępowania egzekucyjnego
Kto ponosi koszty postępowania egzekucyjnego w przypadku pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności?
Na gruncie postępowania egzekucyjnego zasadą jest, że jego koszty ponosi każdorazowo dłużnik. Niemniej, nie dotyczy to wszystkich kosztów tego postępowania, a jedynie tych, które są niezbędne do celowego prowadzenia tego postępowania (art. 770 § 1 zd. 1 kpc).
To czy dłużnik zobowiązany będzie do poniesienia poszczególnych kosztów postępowania egzekucyjnego, zależy od tego czy były one celowe czy nie. Jeśli nie były one celowe, to wówczas dłużnik nie będzie musiał ich ponieść.
Jeśli jednak całe postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte w sposób niecelowy (a nie jedynie poszczególne jego koszty były niecelowe), to zobowiązany do poniesienia jego kosztów będzie wierzyciel. W końcu to on wszczął dane postępowanie egzekucyjne. Dodatkowo, w takiej sytuacji, dłużnik będzie mógł również dochodzić od wierzyciela zwrotu poniesionych przez niego kosztów obrony (art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc).
Kiedy postępowanie egzekucyjne będzie można uznać za wszczęte niecelowo?
Pojęcie „niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego” nie doczekało się dotychczas swojej definicji ustawowej. Odpowiedzi na to pytanie dostarcza jednak analiza orzecznictwa i doktryny przedmiotu. Powszechnie akceptowalne jest stanowisko, zgodnie z którym, o celowości wszczęcia danego postępowania egzekucyjnego każdorazowo decydować będą okoliczności konkretnej sprawy. Co istotne, te okoliczności muszą istnieć w chwili wszczęcia danego postępowania egzekucyjnego. Nie bierze się więc pod uwagę okoliczności istniejących przed tym wszczęciem, ani też po tym wszczęciu.
Jeśli tytuł wykonawczy został pozbawiony mocy, to dla oceny celowości wszczęcia postępowania egzekucyjnego punktem wyjścia pozostaje ustalenie czy wszczynając postępowanie egzekucyjne wierzyciel wiedział o istnieniu przyczyn, które doprowadziły do pozbawienia mocy tytułu wykonawczego czy też nie. Czyli przykładowo czy wierzyciel wiedział o obiektywnej przeszkodzie uniemożliwiającej dłużnikowi złożenie w terminie środka zaskarżenia od tego tytułu egzekucyjnego takiej jak jego choroba czy nieobecność w miejscu zamieszkania. Względnie czy wiedział o wadliwości w samym doręczeniu dłużnikowi tego tytułu wykonawczego takiej jak zmiana miejsca zamieszkania.
Przypomnieć należy, że do pozbawienia mocy tytułu wykonawczego dochodzi w kilku sytuacjach. M.in. na skutek uchylenia postanowienia o nadaniu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Tego typu przypadki, jak pokazuje praktyka, są dość częste
Jeżeli potrzebujesz pomocy, zapraszamy do kontaktu – adwokat Katowice – biuro@adwokatagk.pl tel. 322541818
Kto będzie musiał wykazać wiedzę po stronie wierzyciela decydująca o niecelowości wszczęcia postępowania egzekucyjnego?
Pamiętać przy tym jednak należy, że istnienie tej wiedzy po stronie wierzyciela, każdorazowo będzie musiał wykazać dłużnik. W tym celu może jednak posłużyć się każdym dowodem dopuszczalnym przez prawo.
Podsumowanie
Podsumowując, wskazać należy, że z celowym wszczęciem postępowania egzekucyjnego mamy do czynienia w sytuacji niewadliwego uzyskania przez wierzyciela tytułu wykonawczego. Względnie w sytuacji, w której pomimo wadliwości uzyskania tego tytułu, wierzyciel nie posiada o tym wiedzy i też, tak naprawdę, nie może, przy zachowaniu należytej staranności, tej wiedzy posiadać.
W tym kontekście, pamiętać również należy o zmianach wprowadzonych od 01 stycznia 2019 roku. W przypadku postępowań egzekucyjnych wszczętych po tej dacie i będących niecelowymi w stopniu oczywistym, po stronie wierzyciela istnieje jeszcze jedno ryzyko. Otóż, w takiej sytuacji, komornik wyda postanowienie o pobraniu od wierzyciela opłaty stosunkowej w wysokości 10% egzekwowanego świadczenia. Tej opłaty nie ściąga ani nie pobiera od dłużnika, a opłatę ściągniętą lub pobraną zwraca dłużnikowi (art. 30 w zw. z art. 52 § 2 ustawy z 28 lutego 2018 roku o kosztach komorniczych).
