Podział majątku wspólnego – skład majątku wspólnego cz. 2

W cyklu Podział majątku pisałam już o rozdzielności majątkowej (tutaj), o żądaniu ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym (tutaj), jak i o składniach tego majątku (tutaj). Wspominałam, że lista składników majątku wspólnego nie jest wyczerpująca, a jedynie przykładowa. W dzisiejszym wpisie jeszcze kilka uwag o składniach majątku wspólnego, które w praktyce mogą przysporzyć kłopotów. Dodatkowo piszę o tym, jaki wpływ na zaliczenie przedmiotów do majątku wspólnego albo osobistego mają oświadczenia małżonków.

Inne wpisy na temat prawa rodzinnego znajdą Państwo tutaj.

Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą z zakresu PRAWA RODZINNEGO, w tym z zakresu PODZIAŁU MAJĄTKU.

Akcje (udziały) w spółce

W obecnym stanie prawnym bezsporne jest, że akcje (udziały) w spółkach nabyte w trakcie trwania wspólności majątkowej stają się składnikiem majątku wspólnego. Oczywiście obowiązują wyjątki, takie same, jak w przypadku nabywania każdego innego przedmiotu.

Wyjątkiem jest np.:

• nabycie akcji (udziałów) w spółce przez jednego z małżonków, który posiada majątek osobisty i nabycie następuje na zasadzie surogacji lub
• otrzymanie akcji (udziałów) w spadku lub darowiźnie.

Dla wejścia akcji (udziałów) w skład majątku wspólnego nie ma znaczenia, który z małżonków był stroną umowy sprzedaży. To czy jeden, czy oboje małżonkowie, zawierali umowę, będzie mieć znaczenie wyłącznie w kwestiach wykonywania uprawnień z nich wynikających. Nie ma natomiast znaczenia dla konieczności zaliczenia ich jako składnika majątku wspólnego.

Pomimo że akcje (udziały) wejdą do majątku wspólnego, to jednak z punktu widzenia spółki akcjonariuszem (udziałowcem), jest tylko ten małżonek, który formalnie je nabył. Jeżeli stroną umowy nabycia są oboje małżonkowie, to muszą wskazać, które z nich będzie wykonywać uprawnienia korporacyjne (np. uczestniczyć w zgromadzeniu wspólników, głosować).

Wkład do spółki cywilnej

Kolejne wątpliwości mogą powstać na gruncie składnika jakim jest wkład do spółki cywilnej. Jest tak z tego względu, że z chwilą wniesienia wkładu do spółki cywilnej, powstaje odrębny majątek wspólny. Jest to majątek wspólny wspólników tej spółki, na zasadzie współwłasności łącznej, a zatem bezułamkowej. Podział majątku wspólników spółki cywilnej, podobnie jak majątku małżeńskiego, jest niedopuszczalny dopóki spółka trwa.

Wobec powyższego. O ile małżonek pozostający we wspólności majątkowej został wspólnikiem spółki cywilnej i z tego tytułu wniósł do niej wkład majątkowy, to wkład ten nie będzie już stanowić majątku wspólnego małżonków. Drugiemu małżonkowi będzie przysługiwać roszczenie o rozliczenie tego wkładu. Zasady rozliczenia są analogiczne, jak w wypadku nakładów dokonywanych z majątku wspólnego na majątki osobiste małżonków.

Wkład do spółki osobowej

Inaczej jest w wypadku spółek osobowych prawa handlowego, gdyż te mają swój odrębny majątek. Wkład z chwilą wniesienia go do spółki staje się udziałem, rozumianym jako ogół praw i obowiązków w spółce. Udział ten będzie wchodzić w skład majątku wspólnego. Jednak wspólnikiem pozostanie tylko ten małżonek, który zawarł umowę spółki (nabył udziały w niej). Tylko ten małżonek będzie wykonywać tzw. uprawnienia korporacyjne.

Posiadanie a podział majątku

Już w poprzednim wpisie wskazałam, że o ile termin zasiedzenia upłynął w trakcie obowiązywania wspólności majątkowej, to przedmiot majątkowy nabyty w ten sposób wchodzi do majątku wspólnego. Skutek w postaci zasiedzenia własności (nabycia jej w ten sposób), jest wynikiem długotrwałego posiadania. Przyjmuje się zatem, że posiadanie ma wartość majątkową i jest źródłem roszczeń, a zatem również jest składnikiem majątku wspólnego.

Jakie ma to znaczenie praktyczne? Ma bardzo duże, jeżeli małżonkowie dzielą majątek w okresie, gdy termin zasiedzenie jeszcze nie upłynął. Jeżeli w następstwie podziału jeden z nich uzyska posiadanie, to po upływie terminu, będzie mógł wystąpić o zasiedzenie własności na jego rzecz.

Oświadczenia małżonków a majątek wspólny i majątki osobiste

W kontekście problemu zaliczenia poszczególnych przedmiotów do majątku wspólnego albo do majątków osobistych małżonków, warto odnotować jeszcze jedną uwagę.

Czy małżonkowie, przez złożenie odpowiedniego oświadczenia w umowie, mogą zadecydować, że dany składnik będzie należeć do majątku osobistego jednego z nich, czy nie?

Na tak postawione pytanie należy odpowiedzieć negatywnie. To przepisy prawa, a dokładnie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mają decydujące znaczenie. Jeżeli zatem oświadczenie małżonków (małżonka) ma poparcie w stanie faktycznym (zasada surogacji), to oczywiście będzie skuteczne. Dany przedmiot wejdzie do jednego z majątków osobistych.

Jeśli niemożliwym jest udowodnienie, że doszło do nabycia na zasadzie surogacji, to dany przedmiot został nabyty do majątku wspólnego. Dzieje się tak niezależnie od odmiennej woli małżonków.

Jeżeli potrzebujesz porady prawnej, zapraszamy do kontaktu – adwokat Katowice – biuro@adwokatagk.pl tel. 322541818

Stan prawny: 06.2020 r.

Podstawa prawna: Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks spółek handlowych