Z pewnością każdemu przedsiębiorcy zdarzyła siętaka sytuacja, że zatrudniony przez niego pracownik popełnił jakiś błąd. Czasem ten błąd jest mniejszy, czasem większy. Nie na każdy błąd pracownika, przedsiębiorca może przymknąć oko. Zdarza się też tak, że przedsiębiorca będzie musiał za taki błąd wyciągnąć wobec pracownika konsekwencję;. Odpowiedzi na pytanie, jakie to mogą być konsekwencje, udziela kodeks pracy. Tematem dzisiejszego artykułu jest kara porządkowa, którą przedsiębiorca może nałożyć na pracownika.

[lwptoc]

Kara porządkowa – za co i jaką?

Przedsiębiorca może nałożyć karę porządkową zanieprzestrzeganie przez pracownika:

•  ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy – karę upomnienia albo karę nagany,
• przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy – również (poza powyższymi) karę pieniężną.

Kara pieniężna – warunki nałożenia

Kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu dopuszczalnych przez kodeks pracy potrąceń. Potrącenia te dotyczą sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi.

Kara porządkowa – kiedy można ją stosować?

Przedsiębiorca nie może stosować kary porządkowej kiedy mu się to podoba. Kodeks pracy wprowadza w tym zakresie pewne ograniczenia czasowe. Kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.

Przed nałożeniem kary porządkowej, przedsiębiorca musi dać pracownikowi możliwość ustosunkowania się do zarzutów. Formalnie nazywa się to wysłuchaniem pracownika. W celach dowodowych, dobrze by było, żeby przedsiębiorca zapewnił obecność osoby 3 (np. innego pracownika) podczas takiego wysłuchania.

Jeśli pracownik nie może być wysłuchany z powodu swojej nieobecności w pracy, bieg terminu do nałożenia kary porządkowej nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia powrotu pracownika do pracy.

Kara porządkowa – kryteria karania

Kara porządkowa nie powinna być stosowana według tzw. “widzimisię” przedsiębiorcy. Przy stosowaniu kary porządkowej przedsiębiorca powinien brać pod uwagę w szczególności:

• rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych,
• stopień winy pracownika,
• dotychczasowy stosunek pracownika do pracy.

Zawiadomienie pracownika o zastosowanej karze porządkowej

Przedsiębiorca ma obowiązek zawiadomienia pracownika o zastosowanej wobec niego karze porządkowej. W takim zawiadomieniu przedsiębiorca powinien wskazać:

• rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i
• datę dopuszczenia się przez pracownika tego naruszenia.

Dodatkowo, przedsiębiorca w tym zawiadomieniu musi poinformować pracownika o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia.

Odpis zawiadomienia składa się do akt osobowych pracownika.

Sprzeciw pracownika wobec zastosowanej kary porządkowej

Co jeśli pracownik nie zgadza się z zastosowaną wobec niego przez przedsiębiorcę karą porządkową? W takiej sytuacji, pracownik powinien wnieść do przedsiębiorcy sprzeciw. Pamiętać przy tym należy, że termin jego wniesienia to 7 dni od dnia zawiadomienia o ukaraniu. Przed rozpatrzeniem sprzeciwu, przedsiębiorca zwraca się o zajęcie stanowiska przez reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową. Przedsiębiorca może sprzeciw względnić lub odrzucić. Nieodrzcenie sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wniesienia jest równoznaczne z uwzględnieniem sprzeciwu.

Pracownik, który wniósł sprzeciw, może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o odrzuceniu tego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary.

W razie uwzględnienia sprzeciwu wobec zastosowanej kary pieniężnej lub uchylenia tej kary przez sąd pracy, pracodawca jest obowiązany zwrócić pracownikowi równowartość kwoty tej kary.

W przypadku uwzględnienia sprzeciwu pracownika kara porządkowa uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa się z akt osobowych pracownika.

Kara porządowa – zatarcie

Warto pamiętać, że kara porządkowa nie jest nakładana raz na zawsze. Ulega ona zatarciu. Co do zasady, karę porządkową uważa się za niebyłą, a zawiadomienie o jej zastosowaniu usuwa się z akt osobowych pracownika, po upływie roku nienagannej pracy. Przedsiębiorca może jednak – z inicjatywy własnej lub reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej – uznać karę za niebyłą jeszcze przed upływem tego terminu.

Stan prawny: 08.2022 r.

Podstawa prawna: Kodeks pracy