Dzisiejszy wpis poświęcamy ustaleniu ojcostwa dziecka. Chodzi zatem o dzieci pozamałżeńskie lub takie, co do których domniemanie pochodzenia z małżeństwa zostało obalone. Mowa będzie o tym jak uznać dziecko, ale również o ustaleniu ojcostwa przez sąd.
Inne wpisy na temat prawa rodzinnego znajdą Państwo tutaj.
Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą dla osób prywatnych i dla przedsiębiorców.
[lwptoc]
Domniemanie ojcostwa męża matki
Z domniemaniem ojcostwa mamy do czynienia zasadniczo, gdy dziecko urodzi się w trakcie trwania małżeństwa matki dziecka. W niektórych przypadkach domniemanym ojcem będzie były mąż matki. Będzie tak gdy dziecko urodzi się przed upływem 300 dni od dnia ustania małżeństwa (rozwodu) lub jego unieważnienia.
Wyjątkiem będzie jednak sytuacja, kiedy dziecko urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia przez sąd separacji. Choć teoretycznie małżeństwo jeszcze trwa, to jednak nie będzie można zastosować domniemania odnoszącego się do męża matki.
Kolejnym wyjątkiem będzie sytuacja, w której dziecko urodziło się wprawdzie przed upływem trzechsetnego dnia od ustania (unieważnienia) małżeństwa, ale matka dziecka zdążyła ponownie wyjść za mąż. W tej sytuacji domniemanym ojcem dziecka jest kolejny mąż matki.
Brak domniemania ojcostwa męża
Jeżeli dziecko „nie łapie” się na domniemanie związane z małżeństwem, to ojcostwo musi zostać ustalone. Są do tego dwie drogi. Uznanie dziecka albo ustalenie ojcostwa przez sąd.
Jak uznać dziecko
Uznanie dziecka to stosunkowo prosta czynności, której dokonuje się przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Oświadczenia składa się do protokołu.
Ta droga jest możliwa, jeżeli rodzice dziecka są zgodni. Po pierwsze oświadczenie o uznaniu dziecka musi złożyć mężczyzna. Jednak dodatkowo, jego oświadczenie musi zostać potwierdzone przez matkę dziecka. Matka może złożyć swoje potwierdzenie jednocześnie z mężczyzną lub w ciągu 3 miesięcy od jego oświadczenia.
Uznanie dziecka przed notariuszem albo innym urzędnikiem
Zupełnie wyjątkowo tj. w sytuacji niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu matki dziecka lub mężczyzny, od którego dziecko pochodzi, oświadczenie o uznaniu dziecka może zostać złożone do protokołu przed notariuszem albo do protokołu wobec urzędnika. Urzędnikiem tym jest wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa, sekretarz powiatu albo gminy.
W tym trybie matka dziecka również musi potwierdzić uznanie dziecka przez mężczyznę.
Jak uznać dziecko poczęte
Warto pamiętać, że można uznać ojcostwo dziecka poczętego i jeszcze nie narodzonego. Dziecko poczęte można uznać przed kierownikiem dowolnego urzędu stanu cywilnego.
Odmowa przyjęcia uznania dziecka
Zarówno kierownik stanu cywilnego, notariusz, jak i urzędnik, mogą odmówić przyjęcia oświadczenia o uznaniu dziecka, jeżeli stwierdzą, że:
- uznanie to jest niedopuszczalne (np. ojcostwo dziecka wynika z domniemania, które nie zostało obalone; dziecko osiągnęło już pełnoletność; dziecko zmarło i upłynął 1 rok od chwili, w której ojciec dziecka się o tym dowiedział; brak pełnej zdolności do czynności prawnych),
- mają wątpliwości co do pochodzenia dziecka.
Ustalenie ojcostwa przez sąd
W pewnych sytuacjach konieczne będzie wystąpienie na drogę sądową.
Po pierwsze będzie tak, gdy matka dziecka nie chce potwierdzić oświadczenia ojca złożonego przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.
Najczęściej jednak sprawa trafia do sądu, gdy to ojciec nie chce swego dziecka po prostu uznać.
W pewnych sytuacjach nie jest dopuszczalne złożenie oświadczenia przed kierownikiem USC i pozostaje drogą sądowa. Jest tak np. gdy jedno z rodziców dziecka ma 16 lat, ale nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych. Warto przypomnieć, że 16 latek tylko wyjątkowo będzie mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Może ją bowiem uzyskać tylko przez zawarcie małżeństwa. Ale taka sytuacja obecnie zdarza się niezwykle rzadko.
Postępowanie sądowe
W ramach postępowania sądowego sąd będzie prowadzić postępowanie dowodowe w celu ustalenia, kto jest ojcem dziecka. W chwili obecnej badania genetyczne nie są dowodem obowiązkowym, ale będą przeprowadzone, jeżeli przynajmniej jedna ze stron o to zawnioskuje i nikt się temu nie sprzeciwi.
Sąd przede wszystkim będzie przesłuchiwać strony, świadków i oprze się na domniemaniu prawnym. Zgodnie z nim domniemywa się, że ojcem dziecka jest mężczyzna, który obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym i nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka.
W przypadku dawstwa partnerskiego w ramach procedury medycznej wspomaganej prokreacji domniemanie obejmuje dawcę komórki rozrodczej.
Podsumowanie
W sytuacji, w której zastosowanie ma domniemanie ojcostwa męża matki, mąż matki zostanie „z automatu” wpisany w akcie urodzenia dziecka, jako jego ojciec.
Gdy jednak matka dziecka nie pozostaje w związku małżeńskim, a ojciec nie uznał jeszcze dziecka w akcie urodzenia wpisuje się fikcyjne dane. Tj. imię ojca podane przez osobę zgłaszającą. Jeżeli imienia nie podano, kierownik urzędu stanu cywilnego zamieszcza imię przez siebie wybrane. Jako nazwisko i nazwisko rodowe ojca wpisuje się nazwisko matki z chwili urodzenia. Zamieszcza się nadto adnotację, że dane te zostały wpisane w tym właśnie trybie.
Dane biologicznego ojca w akcie urodzenia dziecka zostaną wpisane albo na skutek uznania dziecka przez ojca (co do zasady przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego) i potwierdzenia tego uznania przez matkę, albo dopiero na skutek orzeczenia sądu ustalającego kto jest ojcem dziecka.
Jeżeli potrzebujesz:
- porady prawnej z zakresu prawa rodzinnego lub cywilnego,
- pomocy w prowadzeniu sprawy na etapie przedsądowym lub sądowym,
zapraszamy do kontaktu – adwokat Katowice – biuro@adwokatagk.pl tel. 322541818
Podstawa prawna: Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego
Stan prawny: 06.2021 r.
