Dzisiaj na tapet wzięta jest umowa o dożywocie, która może być dobrą alternatywą dla darowizny.

Inne wpisy z zakresu prawa cywilnego znajdą Państwo tutaj.

Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą dla klientów indywidualnych.

[lwptoc]

Czym jest umowa o dożywocie

Umowa o dożywocie polega na przeniesieniu własności nieruchomości, w zamian za co nabywca nieruchomości zobowiązuje się do zapewnienia zbywcy dożywotniego utrzymania. W związku z tym, że chodzi o przeniesienie własności nieruchomości, umowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego.

W umowie strony mogą dokładnie określić na czym dożywotnie utrzymanie będzie polegać. Może to być jedynie zapewnienie mieszkania, może być pomoc i pielęgnowanie w chorobie. zakres umowy może być szeroki lub wąski.

Jeżeli jednak strony tego nie określą, to nabywca musi przyjąć zbywcę jako domownika, zapewniać wyżywienie, ubranie, mieszkanie, światło, opał, pomoc i pielęgnowanie w chorobie, pokryć koszty pogrzebu zgodnie z miejscowym zwyczajem.

Dodatkowe zastrzeżenia

Umowa o dożywocie może dodatkowo przewidywać m.in.

• obciążenie części nieruchomości użytkowaniem na rzecz zbywcy,
• służebnością mieszkania dla zbywcy,
• obowiązkiem powtarzających się świadczeń w pieniądzu na rzecz zbywcy,
• obowiązkiem powtarzających się świadczeń w rzeczach oznaczonych co do gatunku (np. dostarczanie określonej ilości opału, żywności)
• dodatkowe dożywocie dla osoby bliskiej dla zbywcy (np. dla małżonka, który właścicielem nieruchomości nie był).

Skutki zbycia nieruchomości obciążonej prawem dożywocia

W sytuacji zbycia (np. sprzedaży) nieruchomości obciążonej prawem dożywocia, nabywca takiej nieruchomości będzie odpowiadać za jej wypełnienie. Nabywca odpowiada osobiście za spełnienie świadczeń określonych w umowie o dożywocie, od chwili gdy stał się właścicielem. Nie będzie on jednak odpowiadać za świadczenia, które stały się wymagalne zanim został właścicielem.

Dodatkowo, w wypadku zbycia nieruchomości, uprawniony z umowy może żądać zamiany dożywocia na rentę. Wysokość renty ma odpowiadać wartości prawa dożywocia.

Czy uprawnienia z umowy o dożywocie można zbyć

Nie, uprawnień z tytułu umowy o dożywocie, które przysługują zbywcy nieruchomości nie można zbyć dalej (sprzedać czy podarować). Przeciwnie do obowiązków, które można przenieść wraz ze sprzedażą nieruchomości.

Ustanie umowy o dożywocie

Obowiązki obciążające nabywcę nieruchomości trwają do śmierci uprawnionego. Jeżeli jest kilka osób uprawnionych, to wraz ze śmiercią kolejnych osób, prawo dożywocia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu (co może mieć znaczenie w szczególności w przypadku, gdy umowa przewidywała powtarzające się świadczenia w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych co do gatunku).

Zamiana dożywocia na rentę

W sytuacji znacznego pogorszenia się relacji między uprawniony i zobowiązanym z umowy, każda ze stron może żądać by sąd zamienił niektóre lub wszystkie uprawnienia z umowy na rentę. Zamiany takiej można jednak żądać tylko, o ile relacje osiągnęły taki stopień, że nie można oczekiwać od stron, że nadal będą ze sobą w bezpośredniej styczności.

Rozwiązanie umowy o dożywocie

W ostatecznej sytuacji i wyjątkowo sąd może nawet umowę o dożywocie rozwiązać. Choć przepisy nie wskazują o jakie wyjątkowe sytuacje chodzi, to jednak uznaje się, że będzie tak, gdy zamiana umowy na rentę nie spełni funkcji. Albo nie będzie to wystarczająca pomoc dla uprawnionego, albo zobowiązany nie jest w stanie renty płacić.

Umowa o dożywocie a darowizna 

Choć umowa o dożywocie to dużo obowiązków ze strony nabywcy nieruchomości, to jednak w praktyce czasem umowa ta może być korzystniejsza niż darowizna. Będzie tak w kontekście ewentualnych roszczeń spadkobierców o zachowek. Najczęściej bowiem obdarowany i tak spełnia analogiczne obowiązki, jak te nałożone umową o dożywocie. Jeżeli spadek nie wystarczy na zaspokojenie zachowku, to obdarowany może odpowiadać za jego zapłatę. Tymczasem nabywca nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie za zachowek nie będzie odpowiadać.

Jeżeli potrzebujesz:

• porady prawnej z zakresu prawa cywilnego
• pomocy w prowadzeniu sprawy cywilnej,

zapraszamy do kontaktu – adwokat Katowice – biuro@adwokatagk.pl tel. 322541818

Podstawa prawna: Kodeks cywilny

Stan prawny: 11.2022 r.