Ostatni wpis z zakresu prawa pracy, z którym można się zapoznać klikając TUTAJ dotyczył nadgodzin w kontekście podróży służbowej. W dzisiejszym wpisie pozostaniemy co prawda w tematyce nadgodzin, ale zmienimy ich kontekst. Zapraszam do lektury wpisu Niepełny wymiar czasu pracy a nadgodziny.
Zapraszam do zapoznania się z ofertą kancelarii dla pracodawców TUTAJ oraz dla pracowników TUTAJ.
[lwptoc]
Czy przy niepełnym wymiarze czasu pracy można w ogóle mówić o nadgodzinach?
Tak, każdy pracownik może pracować w nadgodzinach. Niezależnie od tego czy pracuje on w pełnym czy niepełnym wymiarze czasu pracy. W tym kontekście, istotne jest bowiem jedynie to, czy w konkretnym przypadku doszło do przekroczenia dobowej lub tygodniowej normy czasu pracy czy nie. Uwagę tę odnieść należy również do przedłużonej dobowej normy czasu pracy
Czym są nadgodziny?
Przypomnieć należy, że nadgodziny (sensu stricto) to praca wykonywana ponad obowiązujące danego pracownika normy czasu pracy. Jest to również praca wykonywana przez niego ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy wynikający zobowiązującego go systemu i rozkładu czasu pracy. Za te godziny pracownikom (niezależnie od wymiaru czasu ich pracy) należny jest dodatek do wynagrodzenia.
Normy czasu pracy
W podstawowym systemie czasu pracy, maksymalna obowiązująca norma czasu pracy wynosi 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. Są to normy dobowe oraz normy tygodniowe. Normy te obowiązują wszystkich pracowników bez względu na ich wymiar czasu pracy. Od tej zasady obowiązują oczywiście wyjątki wprowadzone przepisami szczególnymi.
Nadgodziny przy niepełnym wymiarze czasu pracy – przykład
Pracownik jest zatrudniony 5 dni w tygodniu po 4 godziny dziennie. W tym przypadku, praca w godzinach nadliczbowych rozpocznie się dopiero po przekroczeniu 8 godzin dziennie lub 40 godzin tygodniowo.
Czym są godziny ponadwymiarowe?
Godziny ponadwymiarowe to godziny pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku do niego. Nie są to jednak nadgodziny sensu stricto (o których powyżej).
Praca w godzinach ponadwymiarowych występuje w sytuacji, w której pracownik, zatrudniony na niepełny etat, przekroczy swój wymiar czasu pracy przy jednoczesnym zachowaniu obowiązujących go norm czasu pracy.
Sposób określenia godzin ponadwymiarowych w umowie o pracę
Zawierając umowę o pracę w niepełnym wymiarze czasu, strony mogą określić liczby godzin, po których przekroczeniu pracownikowi będzie należny dodatek za pracę ponadwymiarową.
W praktyce najczęściej można spotkać się z następującym postanowieniem umownym: “Pracownikowi za każdą godzinę pracy przekraczającą X godzinę na dobę przysługiwać będzie dodatek, jak za pracę w godzinach nadliczbowych”
Nic nie stoi jedna na przeszkodzie, żeby tę liczbę określić w inny sposób. Limit godzin ponadwymiarowych może być bowiem ustalony przez w dowolny sposób. Czyli zarówno przez wskazanie liczby godzin w skali doby, tygodnia lub miesiąca. Może być również ustalony przez wskazanie wyższego wymiaru etatu niż wynikający z umowy o pracę.
Swoboda ta nie jest jednak niczym nieograniczona. Pamiętać należy o tym, że limit godzin ponadwymiarowych musi mieścić się między wymiarem zatrudnienia wynikającym z umowy o pracę a pełnym etatem.
Godziny ponadwymiarowe – przykład
Pracownik jest zatrudniony 5 dni w tygodniu po 4 godziny dziennie. W umowie strony określił, że po przekroczeniu 6 godzin pracownikowi należny dodatek za pracę ponadwymiarową. W tym przypadku, praca w godzinach ponadwymiarowych nastąpi, gdy będzie on wykonywał pracę pomiędzy 6 a 8 godziną pracy.
Brak określenia w umowie o pracę godzin ponadwymiarowych
Jeśli strony nie określą w umowie o pracę godzin nadliczbowych, to wówczas pracownikowi należne będzie wyłącznie dodatek za nadgodziny. A już nie dodatek za godziny ponadwymiarowe. Stanowisko to potwierdził również Sąd Najwyższy w wyroku z 09 lipca 2008 roku, sygn. akt I PK 315/07.
Wysokość dodatku za nadgodziny i godziny ponadwymiarowe
Wysokość dodatku za nadgodziny jest taka sama jak dodatku za godziny ponadwymiarowe. Jeśli więc godziny te przypadają w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem pracy to dodatek ten wynosi 100%. To samo dotyczy pracy w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę i święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasy pracy. W każdym innym dniu, dodatek ten wynosi 50%.
Stan prawny na 06.2020 r.
Podstawa prawna: Kodeks pracy
